به گزارش پایگاه تخصصی مسجد؛ با شیوع موج سوم کرونا رهبر معظم انقلاب مدظله العالی در جلسه ای با ستاد ملی مقابله با کرونا در بخشی از سخنان خود بر«آموزش همگانی درباره‌ی راه‌های شیوع و شیوه‌های پیشگیری به صورت محله‌محور و با استفاده از ظرفیت مساجد و بسیج و البته با محوریت وزارت بهداشت و همکاری وزارت ارشاد و صداوسیما» تأکید فرمودند. به دنبال این فرمایش رهبر معظم انقلاب،مرکز رسیدگی به امور مساجدقرارگاهی با حضور مدیران نواحی هجده گانه، فرماندهان سپاه تهران و ائمه جمعه استان تهران تشکیل داد و«عملیات محله محور مسجد پایه»را بر اساس انتقال تجارب موفق مساجد محوری به سایر مساجد محله در زمینه مقابله با کرونا و آثار آن طرح ریزی کرد.
این عملیات علاوه بر فعالیت پیشگرانه کرونایی و کم کردن صدمات و آلام ناشی از آن، در موقف های تقویم خود برنامه های فرهنگی را با محوریت کرونا دنبال می‌کند.
پایگاه تخصصی مسجد در گفت و گوهای موضوعی خود با ائمه جماعات مساجد محوری عملیات محله محور مسجد پایه، به تجربیات، فعالیت ها و نحوه تعامل آنها با سایر مساجد و نهادهای محله می‌پردازد. همچنین در این گفت‌وگوها تاثیرات این عملیات بر فعالیت مساجد و میزان پیشرفت عملیات در تحقق فرمایشات مقام معظم رهبری مدظله العالی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
در عملیات محله محور، تعدادی مساجد محوری، وظیفه هماهنگیِ سایر مساجد محله را در موقف های مختلفِ این عملیات، بر عهده دارند. «مسجد توفیق شهریار» با امامت «حجت الاسلام محسن نوری» نیز یکی از همین مساجد است.
«حجت الاسلام محسن نوری» در برنامه‌های خود در مسجد و سطح شهر، همکاری سایر مساجد را مدنظر قرار می دهد و اصولا همکاری با مساجد اطراف را دلیل مهمی برای ایجاد روحیه همبستگی بین امامان مساجد و از همه مهمتر اهالی محله‌ها می داند. در ادامه گفت‌وگوی ما را، راجع به فعالیت ها و تعاملات وی می‌خوانید.
در ابتدا از فعالیت‌ها و ابتکارات مسجد توفیق بگویید. ابتکاراتی که شما را یک در زمره ائمه جماعات موفق قرار داد.
حدود ۱۰ سال است که در مسجد توفیق شهرستان شهریار امام جماعت هستم. در این سال ها سعی ما بر این بوده که فقط کنار مردم باشیم. کارهایی که انجام شد فقط به همت جوانان و نوجوانان مسجد توفیق بوده است.
در برهه‌ای به این نتیجه رسیدیم که فعالیت هایی که به فضای بیرون از مسجد مربوط می شود را جدی تر دنبال کنیم. لذا برنامه های محلی شهرستانی را در کنار برنامه‌های مسجد با قوت آغاز کردیم. قبل از شروع بیماری کرونا یک مرکز نیکوکاری در مسجد توفیق راه اندازی شد. مرکزی نیکوکاری «سفره های آسمانی» و در زمان همه گیری بیماری کرونا مجوز گرفت. این مرکز یک سری از افراد نیازمند را تحت پوشش خود قرار داد. به برکت این کار حال و هوای مسجد بسیار بهتر شد و از آن به بعد به اهداف بیشتری دست یافتیم.
جامعه هدف ما در برنامه های خارج از مسجد قشر خاکستری بودند. چون هر برنامه‌ای که در مسجد برگزار می شد، طبیعتاً هیأتی ها و نمازگزاران در آن حضور پیدا می‌کردند.
لذا قشری که نوعاً به مسجد نمی آمد، در برنامه های مذهبی و فرهنگی مدنظر ما بودند. تصمیم گرفتیم که ما خدمت آنها برویم! این بود که برنامه‌های بیرون مسجد قوت گرفت. یکی از این برنامه ها گرفتن هیأت در گلزار شهدای شهریار بود. «هیأت قدم به قدم با شهدا» مسجد توفیق، مراسماتی به صورت یک هفته در میان در گلزار شهدای عباس آباد و امامزاده اسماعیل‌علیه‌السلام برگزار می کرد و کسانی که در آن منطقه بودند از مداحی بهره می بردند. از اثرات این مراسم استفاده افرادی بود که در اطراف و محوطه جلسه حضور داشتند و نوجوانانی که معمولا در آن اطراف وقت می‌گذراندند.
یکی دیگر از برنامه های بیرون از مسجد، گرفتن جشن مولودی و اعیاد سعید در فضای شهر بود. متاسفانه اکنون معاونت های فرهنگی شهرداری ها می‌خواهند با موزیک شادی میلاد اهل بیت علیهم‌السلام و اعیاد را به مردم القاء کنند و واکنشی نیز در برابر آنها وجود ندارد. تصمیم گرفتیم برای این روزها یک فعالیت جایگزین ارائه دهیم و جنگ شادی را با حضور مداحان اهل بیت علیهم‌السلام در پارک های عمومی برگزار کردیم. اطلاع رسانی هم به وسیله پخش مداحی و با ماشین در سطح شهر برای همه اهالی صورت می‌گرفت.
اولویت ما در این جشن ها، کودکان بودند. چون بزرگسالان طبیعتاً از مداحی استفاده می‌کردند. ولی ما در نظر داشتیم که شادی روز ولادت اهل‌بیت‌علیهم‌السلام و اعیاد را در ذهن کودکان حک کنیم.
در آن جشن ها به همه بچه هایی که حضور پیدا می کردند هدیه می‌دادیم. همچنین غرفه‌هایی به همت «گروه زینبیون مسجد توفیق» که دختران مسجد ما هستند برپا شد و برنامه هایی مثل نقاشی روی صورت و بازی با کودکان (که البته خود من و یکی دیگر از ائمه جماعات در آن فعالیت داشتیم)، برای کودکان در نظر گرفتیم.
بازخورد این فعالیت بسیار خوب بود! وقتی مردم می آمدند و دو طلبه ملبس را در حال بازی با بچه ها می دیدند، که بدون آهنگ و گناه باعث شادی آنها می شوند، بسیار احساس رضایت می کردند. برنامه هایی که شئون و حیای اسلامی را رعایت می‌کردند. بسیاری از مردم از ما می‌پرسیدند از کجا هستید؟، از کدام مسجد آمده‌اید؟، برنامه‌های دیگر شما چیست؟ و با مسجد و برنامه‌های ما آشنا می‌شدند و پیگیر آنها بودند.
یکی دیگر از برنامه هایی که مسجد توفیق انجام داد؛ البته با همکاری یک کانون ولایت در نزدیکی مسجد، مراسم ازدواج ۲۰ زوج جوان در سالروز پیوند آسمانی حضرت علی علیه‌السلام و حضرت صدیقه طاهره سلام‌الله‌علیها بود. مراسمی که در آستان مقدس امامزاده اسماعیل علیه السلام شهریار برگزار شد. در ابتدا قرار بود برای این مراسم تالار بگیریم ولی به این نتیجه رسیدیم که فضای آستان امامزاده مطلوب‌تر است.
در این مراسم برای ۲۰ زوج جوان جشن گرفتیم. ۲۰ ماشین‌عروس مجزا تدارک دیدیم و در شبکه های مجازی شهرستان شهریار فراخوان دادیم که به تعدادی ماشین با راننده برای ماشین عروس در این جشن نیاز داریم. البته ذکر کرده بودیم که همه ماشین ها باید ایرانی و سفید رنگ باشند. اما با استقبال بی نظیر مردم و نتیجه دیگری در انتظار جشن بود. بعد از این فراخوان افراد بسیاری با ماشین های شاسی بلند خارجی از بنز و بی ام تا تویوتا متقاضی بودند که ماشین آنها در این کار خیر استفاده شود. با اینکه ما به دنبال برگزاری یک جشن ساده بودیم ولی در برابر اصرار آنها نمی شد زیاد مقاومت کرد!
شام عروس و دامادها را هم یک رستوران خوب که مدیریت آن را یکی از سادات خیرخواه بر عهده دارد، متقبل شد.
وقتی این مراسم در شهریار برگزار می شد، ما شاهد نگاه شاد مردمی بودیم که در خیابان ها برای ۲۰ ماشین عروس و سرنشینان آنها دعا و آرزوی خوشبختی می‌کردند.
خطبه عقد هم در درون آستان به صورت نمادین قرائت شد. همچنین یک سفره عقد و باغ برای عکاسی و فیلمبرداری با بالاترین کیفیت برای زوج های جوان در نظر گرفتیم. زوج های جوان ما قول هدایایی از اوقاف دریافت کردند. به خصوص هدایای با ارزشی از پدر بزرگوار شهید مرتضی ابراهیمی از شهدای امنیت، دریافت کردند.
برسیم به عملیات محل محور مسجد پایه و شبکه سازی، که از ارکان مهم این عملیات است. هماهنگی بین ائمه جماعات شهریار چگونه شکل گرفت و اصولاً یک شبکه موفق چگونه تشکیل می‌شود؟
یکی از موضوعاتی که مسجد توفیق با استفاده از آن موفقیت هایی را کسب کرده، آسیب شناسی محله بود. ما آسیب های محله های خودمان را شناسایی و برای رفع آنها اقدام کردیم.
متاسفانه در برخی از محله ها این نگاه وجود دارد که محله ما از محله دیگری بهتر یا بالاتر است! با آگاهی از چنین نگاهی که از قضا در محله مسجد توفیق نیز وجود دارد، همکاری با مساجد دیگر یک اقدام و برنامه مهم می توانست باشد که روح همبستگی را در میان اهالی محله ها بالا ببرد. لذا در برنامه ها، حتماً همراهی مساجد و ائمه جماعت دیگر را مد نظر قرار می دادیم. این همکاری تا به آنجا پیش رفت که اکنون یک تعامل فوق‌العاده با مسجد حبیب ابن مظاهر و مسجد امام حسن مجتبی علیه‌السلام صورت گرفته است.
ما بر این باوریم که باید یک کمربند معنوی در محلات ایجاد کنیم. به عنوان مثال؛ قرار بود در کمبود آبی در خوزستان، تانکر تهیه و به آنجا ارسال کنیم، ولی متوجه شدیم که مسجد امیرالمومنین‌علیه‌السلام یک گروه جهادی فعال در خوزستان دارد که در این حوزه فعالیت می کند. لذا مبلغ ساخت تانکرها را به آنها سپرده و آنها نیز از طرف ما تانکر خریدند. ما هم به اهل محله اطلاع رسانی کردیم که با مبالغ جمع شده توسط چه گروهی تانکر خریداری شده است و گزارش تصویری آن را هم ارائه دادیم. در حالی که اگر مستقلاً این کار را انجام می دادیم آن روح همکاری که ما به دنبال آن بودیم ایجاد نمی شد. برای ما مهم انجام آن کار بود و به خواست خدا آن کار انجام شد!
همچنین در روز ولادت حضرت علی اکبرعلیه السلام که اوایل نوروز بود، دیدیم اگر در شرایط روزهای سال نو بخواهیم جشن بگیریم شاید حضور خوب و نتیجه مطلوبی نداشته باشد. چون در آن روزها اهالی محله معمولاً در منازل خود نیستند.در این رابطه با مساجد دیگر تعامل کردیم و قرار گذاشتیم یک جشن واحد بگیریم.
همه جوانان مسجد را دعوت کردیم، از مداحان خوب برای مراسم بهره گرفتیم و هدایایی هم برای تکریم جوانان و نوجوانان تهیه کردیم.
اقدامی بود که نتیجه بسیار خوبی در جهت تکریم مقام جوان و میلاد حضرت علی اکبرعلیه السلام داشت با این که این جشن در مسجد توفیق برگزار شد ولی هیچ فرقی نمی داشت اگر در مساجد دیگر برگزار می‌شد! نیت این بود که مقام جوان را تکریم کنیم و این کار نیز انجام شد.
بیشتر تلاش ما در همکاری با ائمه جماعات و مساجد دیگر با نگاه خدمت به مردم است. لذا وقتی چنین نگاهی وجود داشته باشد روحیه همکاری خود به خود قوی خواهد شد.
ارتباط بین مساجد و ائمه جماعاتی که با آنها همکاری می کنید چگونه شکل گرفت؟ به هر حال ممکن است پیش زمینه داشته باشد. در این باره بیشتر توضیح دهید.
در گروهی که با هم همکاری داریم تنها به یک چیز می اندیشیم و آن هم خدمت به مردم، رضایت خدا و انجام کار خوب است! اینکه به نام چه کسی تمام شود و کجا برگزار شود، اهمیت چندانی ندارد. وقتی ما همه اینطوری فکر کردیم روحیه همکاری خود به خود شکل گرفت.
مردمی که برای شرکت در جُنگ شادی حضور پیدا می‌کنند به دنبال این موضوع نیستند که برگزار کنندگان جشن چه کسی یا چه کسانی هستند؟ آنها آرامش و شادی بدون گناه در روز عید و میلاد برایشان اهمیت داشت.
در چنین اموری هرکس به اندازه توانش حضور پیدا می کند. بارها پیش آمده که گروه‌های جهادی مساجد ما با یکدیگر فعالیت داشته باشند.
لازم است بگویم؛ تفاهم ایجاد شده بین ما در حین انجام کار شکل گرفته و هیچ وقت قراردادی بین ما نبوده.
گاهی اوقات مسجدی کاری را شروع می‌کند و ما بعد از آن مطلع می شویم و برای انجام آن کار ما از ظرفیت و تجربه آنها بهره می بریم و آنها تجربه خود را در اختیار ما می‌گذارند، یا بالعکس. در نتیجه این نگاه، چنین تعاملی شکل گرفته است.
شما به عنوان یک امام جماعت که همکاری و تعامل موفقی با مساجد اطراف داشته، شبکه و عملیات با استفاده از ظرفیت آن را چگونه می بینید؟
بزرگترین محصول و درآمد چنین طرحی این است که؛ مجموعه های مختلف را از حالت جزیره ای کار کردن بیرون می آورد. گاهی ممکن است یکسری ظرفیت ها اصلاً دیده نشوند ولی وقتی کشف می‌شوند و در کنار یکدیگر قرار می گیرند، یک بازوی فوق العاده قوی و مهم برای انجام کارهای فرهنگی می‌شوند. چون مساجد با هم یک دست و یک پارچه می شوند و این یک فایده‌ی ناب است.
گاهی اوقات ممکن است ظرفیت انجام کار در یک شخص به تنهایی کم باشد، ولی وقتی در کنار دیگران قرار می گیرد، نقص کارهایش برطرف شده و به کیفیت و پختگی خاصی برسد.
به نظر شما مرکز رسیدگی به امور مساجد به عنوان حامی عملیات محله محور مسجد پایه [که البته فعالیت شبکه‌‌ای یکی از ارکان مهم آن است] چه نقشی می تواند داشته باشد؟
یک نقش مرکز رسیدگی به امور مساجد در عملیات محله محور مسجد پایه این است که؛ خلأهای آموزشی را برطرف نماید. به عنوان مثال ممکن است امام جماعتی در تشکیلاتی کار کردن ظرفیت خوبی داشته باشد ولی فاقد علم کافی باشد یا مسجدی یکسری ظرفیت‌های اجتماعی خوبی دارد و نتیجه قابل قبول ندارد. مرکز می تواند با بهره از تجربه و علم یک استاد خوب آن ظرفیت را به نتیجه مطلوب برساند
همچنین مرکز می تواند با ایجاد یک اتاق هم اندیشی همراه با جلسات مستمر و حضور ائمه جماعات آن منطقه و محله، در کشف و رفع آسیب های منطقه‌ای و محلی تشریک مساعی کند.
همچنین می تواند در تخصصی سازی فعالیت های مساجد و ارتقاء تخصص های ائمه جماعات کمک بیشتری کند.
برخی از ائمه محترم جماعات استعدادهای خوبی دارند ولی در مرحله اجرا باید قوی شوند.
من همیشه این پیشنهاد را داشتم که یک مجموعه یا ارگانی، چه مردمی و چه غیر مردمی، بتواند تخصص های امامان مساجد را کشف و با آموزش‌های لازم از او در آن حوزه یک متخصص بسازد! تخصصی که می تواند حاصل تجربه او در آن محله خاص باشد. حتی می شود برای آن مدرک در نظر گرفت.
یک طلبه وقتی احساس کند که در زندگی مفید واقع شده هم حال خودش خوب می شود و هم حال خانواده و اهالی مسجدش!
ولی وقتی احساس کند، هرچه تلاش کرده جز خستگی نتیجه ای نداشته علاوه بر منفعل شدن، پیشرفتی هم برایش ندارد. وقتی یک گروهی در کنار یکدیگر کاری را که دوست دارند و در آن تخصص دارند انجام می دهند، طراوت پیدا می کنند و این طراوت و شادابی به مساجد آنها تسری پیدا می کند. به نظر می رسد مرکز رسیدگی به امور مساجد باید در این امر فعال تر باشد.
یکی مساله مهم این است که تجویز مرکز رسیدگی به امور مساجد برای همه جا جوابگو نیست، هر محله‌ای آسیب‌ها و ظرفیت‌های مربوط به خود را دارد. لذا بهتر است از یک شورای تخصصی برای شناسایی ظرفیت و آسیب های محله‌ای و منطقه‌ای استفاده شود. همچنین در طراحی برنامه ها خصوصیات منطقه‌ای لحاظ شود. بر همین اساس می‌توان گفت که؛ احتیاجی نیست همه مساجد همزمان روی یک طرح کار کنند. مساجد می توانند در حوزه هایی کارها را به صورت تخصصی پیش می برند، فعالیت گسترده داشته باشند و نه برنامه ها و طرح های گوناگون.