ظلم به مسجد «وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّن مَّنَعَ مَسَاجِدَ اللّهِ أَن یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ وَسَعَى فِى
خَرَابِهَا أُوْلَئِکَ مَا کَانَ لَهُمْ أَن یَدْخُلُوهَا إِلاَّ خَآئِفِینَ لهُمْ فِى الدُّنْیَا
خِزْیٌ وَلَهُمْ فِى الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیم».[10]
«و چه کسانى ستمکارتر از کسانى مىباشند که از بردن نام خدا
در مساجد خدا جلوگیرى کردند، و در خرابى آنها کوشیدند؟
آنان را شایسته نیست که در آن [مراکز عبادت] درآیند،
جز در حال ترس [از عدالت و انتقام خدا .]براى آنان در دنیا
خوارى و زبونى است و در آخرت عذابى بزرگ است».
احکام
1 ـ هرکس با رفتار و گفتار خود مانع از تحقق اهداف مسجد گردد
از ستمکنندگان به مسجد و مصداقى براى «وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن مَّنَعَ مَسَاجِدَ اللّهِ» است،
بنابر نظر علامه طباطبائى:
«از ظاهر سیاق برمىآید که منظور از این ستمکاران کفار مکهاند
و جریان مربوط بقبل از هجرت است، چون این آیات در اوائل
ورود رسول خدا صلىاللهعلیهوآله به مدینه نازل شده است. اولئک ما کان لهم
ان یدخلوها الا خائفین این جمله بخاطر کلمه «کان» که در آن
است، دلالت دارد بر واقعهاى که قبلاً واقع شده بوده و قهرا
با کفار قریش و رفتار ایشان با مسلمانان تطبیق مىشود،
چون در روایات آمده که کفار نمىگذاشتند مسلمانان در
مسجدالحرام و در مسجدهاى دیگرى که پیرامون کعبه براى خود
اتخاذ کرده بودند، نماز بخوانند».[11]
باید توجه داشت این که آیه در مورد خاصى نازل شده باشد نمىتواند
مخصص باشد و باید گفت: آیه شامل هر فردى که به مسجد به نحوى ظلم کند،
مىشود.
2 ـ استفاده از واژه «اظلم» به شکل افعل تفضیل و اطلاق کلام به خوبى
نشانگر آن است که عمل این افراد مسلما مصداقى از عملهاى حرام است
و چون در همین آیه وعده عذاب داده شده «وَلَهُمْ فِى الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ»
نشان دهنده آن است عمل اینگونه افراد از گناهان کبیره است.
3 ـ از اطلاق آیه استفاده مىشود که منع کنندگان از ذکر خدا لزوما کفار
و مشرکین نیستند بلکه چه بسا مسلمانى هم مصداق «من اظلم» قرار بگیرد.
4 ـ از عبارت أُوْلَئِکَ مَا کَانَ لَهُمْ أَن یَدْخُلُوهَا إِلاَّ خَآئِفِینَ استفاده مىشود
که مدیریت مساجد و فعالیتهاى درون مساجد باید بهگونهاى باشد که هر فرد
خائن به سهولت نتواند به این اجتماع ارزشمند رخنه کند و تحقق این امر هم جز
در پرتو یک نظارت مستمر و مدیریت منسجم، امکانپذیر نیست و این
مدیریت منسجم با مشارکت همه مؤمنان به ویژه ادارهکنندگان مسجد یعنى
امام جماعت و متولیان و دیگر دستاندرکاران میسر خواهد شد و از همین نکته
مىتوان تلویحا لزوم نظارت حکومت اسلامى بر فعالیت مساجد را استفاده کرد.
5 ـ این قسمت آیه لهُمْ فِى الدُّنْیَا خِزْیٌ وَلَهُمْ فِى الآخِرَهِ عَذَابٌ عَظِیمٌ مىتوان
استفاده کرد فردى که مصداق «مانعین از مساجد» قرار گیرند قوه قضاییه حق دارد
عمل او را مجرمانه تلقى کند و کیفرى مناسب با جرمش در نظر بگیرد.