عمران مساجد «إِنَّمَا یَعْمُرُ مَساجدَ اللَّهِ مَنْ ءَامَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الاَخِرِ وَ أَقَامَ
الصلَوةَ وَ ءَاتى الزَّکوةَ وَ لَمْ یخْش إِلا اللَّهَ فَعَسى أُولَئک أَن یَکُونُوا
مِنَ الْمُهْتَدِینَ».[6]
«مسجدهاى خدا را تنها کسى تعمیر مىکند که به خدا و روز جزا
ایمان داشته و نماز بپا دارد و زکات دهد، و جز از خدا نترسد،
ایشانند که امید هست که از راه یافتگان باشند».
احکام فقهى
1 ـ اولین نکته فقهى مستفاد از آیه آن است که احداث و تعمیر و ترمیم
مساجد فقط توسط مسلمانان باید انجام گیرد.
2 ـ نکته دوم آن که افرادى مجازند مساجد را احداث و مرمت و مدیریت
کنند که داراى ویژگىهاى ذکر شده در آیه باشند. از آیه استفاده مىشود
که اشتهار این اشخاص به ویژگىهاى مذکور باید احراز گردد.
3 ـ آنچه صرف مسجد مىشود باید از مال مباح و حلال باشد و بدیهى
است که مال مسلمان هنگامى پاک و مباح خواهد بود که علاوه بر شرایط اکتساب
آن، باید وجوهات مالى خود را هم پرداخت کرده باشد.
4 ـ نیت بانیان مساجد از ساخت و تعمیر مساجد باید انگیزه خدایى و قصد
قربت باشد تا عنوان مسجد محقق شود. ریا، تظاهر، تفاخر و قصدهاى شیطانى
مانع از این هدف مىشود. این مطلب از اضافه مسجد به اللّه استفاده مىشود
که اضافه ملکیت است یعنى با وقف و سلب علقه مالکیت از خود این هدف
تأمین مىشود.
5 ـ استفادهکنندگان از مساجد نیز باید با انگیزه الهى از مسجد بهرهبردارى
کنند در نتیجه اعمالى را در محیط مسجد دنبال کنند که دقیقا (عبادت و ذکر الهى)
تلقى شود یا در راستاى این هدف مقدس باشد.
6 ـ از اضافه مساجد به اللّه مىتوان قداست مساجد و در نتیجه وجوب
تعظیم و حرمت اهانت به مساجد را استفاه نمود.
7 ـ از آیه مىتوان استفاده کرد که آنچه صرف احداث و تعمیر مسجد
شود نخست باید از ملک شخص خارج شده و در شکل وقف و هبه و... به قصد
جلب رضایت الهى مصرف گردد. این مطلب از اضافه مساجد به اللّه استفاده
مىکنیم و ذیل آیه هم «فعسى...» مویدى براین مطلب است.