سؤال 84 ـ ورود انسان مست به مسجد چه حکمى دارد؟
ورود افراد مست چنانچه سبب هتک خانه خدا و مسجد شود، حرام است و بر مسلمانان واجب است که مانع ورود اینگونه افراد به مسجد شوند، ولى در صورتى که موجب هتک نشود، دلیلى بر حرمت آن نیست. قرآن کریم مىفرماید: «لا تَقربُوا الصّلاةَ و أنتم سُکارى»؛[1] نزدیک نماز نشوید در حالتى که مست هستید. برخى از مفسّران گفتهاند: مراد از لفظ «صلاة» در آیه شریفه، محل بجا آوردن نماز یعنى «مساجد» است و مؤیّد این سخن، عبارت ذیل آیه است که مىفرماید: «اِلاّ عابرى سبیلٍ» و عبور در مورد محل نماز معنا پیدا مىکند، نه در مورد خود نماز.[2]
علاّمه طباطبائى در ذیل آیه شریفه، مىفرماید: مراد از کلمه «الصلاة» مسجد است؛ براى اینکه مىفرماید: در حال جنابت نیز نزدیک مسجد نشوید، مگر اینکه از آن عبور کنید. پس در این تعبیر، مجاز به کار رفته است و چون استعمال مجازى مجوّز لازم دارد، مجوّز جمله «حتّى تَعلموا ما تَقُولونَ» است؛ چون اگر فرموده بود: در حال مستى نزدیک مسجد نشوید، دیگر تعلیل آوردن با جمله «حتّى تَعلمُوا ما تَقُولونَ» خیلى مناسب به نظر نمىرسید، و یا اینکه مقصود این بوده که بفهماند شما در حال نماز در مقابل عظمت و کبریایى خدا قرار دارید و با او سخن مىگویید. پس صلاح نیست که در این حال، مست باشید و نفهیمد چه مىگویید، و این معنا اقتضا مىکند که در آیه شریفه بفرماید: در حال مستى نزدیک نماز نشوید. اما به دلیل آنکه بر حسب سنّت، بیشتر نمازها در مسجد به صورت جماعت انجام مىشوند و قصد خداوند متعال آن بوده که حکم دخول جنب در مسجد را نیز در ضمن بیان نماید، به اختصار چنین فرموده است.[3]
چنانکه گذشت، بیانات مزبور همگى ناظر بودند به اینکه اگر ورود مست به مسجد موجب هتک حرمت شود، حرام است؛ همچنانکه در برخى روایات، از ورود شخص مست به مسجد و بىاعتنایى مردم نسبت به شرابخوارى به عنوان یک انحراف در امّت اسلامى و از نشانههاى ظهور امام زمان(عج) یاد شده است: «و رأیتَ المساجدَ محتشیةً مِمَّن لایخافُ اللّهَ مجتمعونَ فیها للغیبةِ و أکل لُحومِ أهلِ الحقِّ و یتواصفونَ فیها شرابَ المُسکرِ و رأیتَ السُّکرانَ یُصلّى بِالناسِ و هو لا یَعقلُ و لا یشانُ بِالسُّکرِ و اِذا سُکِرَ أکِرمَ...»؛[4] و مىبینى که مساجد پر مىشوند از افرادى که ترسى از خدا ندارند، براى غیبت کردن و گوشت اهل حق را خوردن در مسجد جمع مىشوند و نوشیدن شراب را توصیف مىکنند و مىبینى که افراد مست در حالى که عقل ندارند با مردم نماز مىخوانند و مردم مستى و مىخوارگى را سرزنش نمىکنند، و هنگامى که مست هستند مورد احترام هم قرار مىگیرند. (البته شاید از ترس آزارشان، مردم آنان را احترام مىکنند.)
[2] . مجمع البیان، ج 3 ، ص 80 .
[3] . المیزان، ترجمه سید محمّدباقر موسوى همدانى، ج 4 ، ص 572 .
[4] . اصول کافى، ج 8 ، ص 40 .