سؤال 79 ـ ورود کفّار و مشرکان به مساجد مسلمانان چه حکمى دارد؟
بحث تفصیلى در باره این سؤال از عهده این کتاب خارج است و در کتب فقهى ما به تفصیل در باره آن بحث شده است، اما به اجمال برخى از این مباحث را ذکر مىکنیم:
شیخ طوسى در کتاب الخلاف با تمسّک به آیه شریفه «یا ایُّها الّذینَ آمَنوا اِنّما المشرکونَ نجسٌ فلایَقربُوا المسجدَ الحرام»؛[1] مىفرماید: چون خداوند متعال آنان را نجس دانسته، جایز نیست که به هیچ مسجدى وارد شوند؛ زیرا اجماع علماست که مساجد را باید از نجاسات حفظ کرد.[2]
ایشان همچنین در کتاب المبسوط، مساجد را به سه قسم تقسیم مىکند:1 . مسجدالحرام؛ 2 . مساجد حجاز؛ 3 . مساجد سایر بلاد اسلامى. در مورد مسجدالحرام. نص خاص (آیه مزبور) داریم که مشرکان حق ورود به آنجا را ندارند. به مساجد حجاز هم حق ورود ندارند، مگر با شرایطى که بیان خواهیم کرد. اما در مورد مساجد بلاد اسلامى، اگر هدف کفّار و مشرکان از ورود به مسجد، خوردن و خوابیدن و کارهایى از این قبیل باشد، باید از آن جلوگیرى کرد. اگر مقصودشان شنیدن قرآن و یاد گرفتن علم و حدیث باشد، باز هم باید آنها را منع کرد؛ چون آنها نجس هستند و مساجد را باید از نجاسات دور نگه داشت. ولى در صورت ضرورت و ناچارى، مىتوان آنها را به مسجد راه داد؛ زیرا پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله اسیران بنى قریظه و بنى النضیر را در مسجد جاى دادند.[3]
همچنان که مشاهده مىشود، فقها براى منع ورود مشرکان به یک دسته از آیات همچون آیه مزبور و روایاتى تمسّک کردهاند که ما به سبب اختصار، از ذکر آنها صرفنظر مىکنیم. ولى شواهد تاریخى گویاى آن هستند که در برخى موارد، پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله آنان را از ورود به مسجد جلوگیرى نمىکردند. در هر صورت، مسئله محل اختلاف است و تفصیل آن را مىتوان در کتابهاى فقهى مشاهده کرد. در پایان، سه استفتا از مراجع معاصر را ذکر مىکنیم:
سؤال: شهرستان (...) فاقد محل مخصوص مجالس ترحیم است.
در ایام فواتح، یهودىهاى ساکن این شهرستان جهت عرض تسلیت و اظهار همدردى با صاحبان میّت، داخل شبستان مسجد مسلمین مىشوند. آیا این مطلب جایز است؟
جواب: «ورود غیر مسلمان در مسجد جایز نیست و اینگونه مجالس فاتحه را، که در معرض شرکت غیر مسلمانان مىباشد، در غیر مسجد منعقد نمایند.»[4]
سؤال: آیا ورود غیر مسلمانان به مساجد مسلمین جایز است، هرچند براى مشاهده آثار تاریخى باشد؟
جواب: «ورود آنان به مسجد غیر از مسجدالحرام و مسجدالنبى فى نفسه منعى ندارد، مگر آنکه موجب نجس شدن یا هتک حرمت مسجد یا توقف جنب در مسجد باشد.»[5]
سؤال: ورود اهل کتاب به مساجد براى شرکت در مجلس ترحیم دوستان و آشنایان جایز است یا باید از آنها جلوگیرى کرد؟
جواب: «اگر موجب هتک مسجد نباشد، جلوگیرى آنها واجب نیست.»[6]
[1] . توبه: 28 ، «اى کسانى که ایمان آوردهاید، بدانید که مشرکان نجس هستند. پس نگذارید نزدیک مسجدالحرام شوند.»
[2] . الخلاف، ج 1 ، ص 518 ، مسئله 260 لایجوز للمشرکین دخول المسجد الحرام و غیره.
[3] . المبسوط فى فقه الامامیة، ج 2 ، ص 46 ـ 47 .
[4] . مجمع المسائل، ج 2 ، ص 152 ، س 96 .
[5] . أجوبة الاستفتائات، ج 1 ، ص 129 ، س 430 .
[6] . آیهاللّه فاضل لنگرانى، جامع المسائل، ج 1 ، ص 90 ، س 287 .