سؤال 41 ـ آیا مسجد مىتواند اعمال و رفتار فاسد انسان را اصلاح کند؟
نه مسجد و نه هیچ عامل دیگرى نمىتواند اعمال و رفتار انسان را اصلاح کند؛ این عوامل وسیلهاند براى اینکه انسان به اشتباهات خود پى ببرد و خود درصدد اصلاح اعمال و رفتار خویش برآید. متأسفانه گاهى اوقات انجام برخى عبادات از جمله «مسجد رفتن» براى افراد به شکل «عادت» درآمده است. تا زمانى که تمامى اعمال انسان به این شکل باشند و بدون تفکر و تأمّل در پیرامون عمل، این اعمال هیچ تأثیرى در اصلاح انسان نخواهند داشت. انسان باید نه تنها براى هر عمل عبادى اخلاص و انگیزه الهى داشته باشد، بلکه باید انجام این اعمال و عبادات، بخصوص در مسجد و حضور در مکانهاى مقدّس، عاملى براى تصحیح اعمال و پرهیز از گناه و زشتىها باشد؛ زیرا حضور در مسجد با روح و جسم آلوده به گناه و بدون تصمیم بر توبه و بازگشت از عصیان، نهتنها انسان را محبوب درگاه حق تعالى نخواهد کرد، بلکه موجبات خشم الهى را فراهم خواهد ساخت. از روایات استفاده مىشود که اصرار ورزیدن بر گناه و سرکشى و طغیان همراه با حضور در مسجد و درگاه الهى نوعى نفاق، بلکه استهزا و تمسخر نسبت به فرامین الهى است. در این صورت، حضور در مسجد خشم و نفرین الهى را به دنبال دارد.
در روایتى آمده است: پیامبر گرامى مىفرمایند: «خداوند متعال به من وحى نمود: اى برادر پیامبران و اى برادر بیمدهندگان! به قوم خویش ابلاغ کن در حالى که مظلمهاى از یکى از بندگانم بر گردن آنان است، به هیچ خانهاى از خانههاى من داخل نشوند. من چنین شخصى را در حالى که به نماز در مقابل من مشغول است لعن مىکنم، مگر اینکه آن مظلمه را به صاحبش برگرداند.»[1]
در این روایت، تنها گناه «ظلم بر بندگان» ذکر شده، ولى طبیعى است که همه گناهان از این خصوصیت برخوردارند، بخصوص گناهانى که «حقالناس» محسوب مىشوند. از این رو، باید گفت: تا زمانى که خود انسان عزم و اراده بر اصلاح رفتار و اعمال خویش نداشته باشد، این عوامل به تنهایى کارآیى نخواهند داشت.
[1] . عدة الداعى، ص 141 .