سؤال 35 ـ آیا صحبت کردن درباره امور دنیوى و بلند کردن صدا در مسجد جایز است؟
مسجد خانه خدا به شمار مىآید و از جایگاه و عظمت خاصى برخوردار است و هدف از بناى آن عبادت کردن و تقرّب به خداى متعال است. بههمین دلیل، در احادیث و منابع روایى، از صحبت کردن در باره امور دنیوى و بلند کردن صدا در آن نهى شده است. در روایتى که از امام على علیهالسلام نقل شده است، فرمودند: «یأتی فی آخر الزمان قومٌ یأتونَ المساجدَ فیقعُدونَ حلقا ذِکرهم الدنیا و حبُّ الدُّنیا لاتُجالسُوهم فلیسَ للّهِ فِیهم حاجة»؛[1] در آخرالزمان، مردمى یافت مىشوند که در مساجد حضور مىیابند و تشکیل جلسه مىدهند و از دنیا و دوستى دنیا سخن مىگویند. با چنین افرادى همنشینى نکنید که خداوند آنان را به حال خود رها کرده و کارى به آنها ندارد.
همچنین از بلند کردن صدا در مسجد نهى شده است. ابوذر غفارى
از پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله پرسید: اى رسول خدا، مساجد را چگونه باید آباد کرد؟ پیامبر فرمودند: «لاتُرفعُ الأصواتُ فیها و لایُخاضُ فیها بِالباطلِ و لایشترى فیها و لایُباع و اترکِ اللغو ما دُمتَ فیها. فأِن لم تفعل فلا تلومنَّ یومَ القیامِة الاّ نفسَکَ»؛[2] آباد کردن مسجد به این است که صدا در آن بلند نشود، گفتوگوهاى باطل و بیهوده در آن صورت نگیرند و از خرید و فروش در مسجد خوددارى شود و تا وقتى که در مسجد هستى از سخنان بیهوده بپرهیز! و اگر این امور را رعایت نکردى در روز قیامت کسى جز خودت را مورد ملامت و سرزنش قرار مده.
حضرت در روایت دیگرى، بلند کردن صدا در مسجد را از نشانههاى
نزول بلا بر امّت مىشمارند و مىفرمایند: «اِذا فَعَلتْ اُمّتى خمسَ عشرةَ خصلةً حلّ بها البلاءُ. قیل: یا رسول اللّه و ما هى؟ قال: و ارتفعت الأصواتُ فِى المساجدَ»؛[3] هنگامى که پانزده خصلت در میان امّت من رایج شود بلا بر آنان نازل خواهد شد؛ از جمله این خصلتها، بلند کردن صدا در مساجد است.
البته معلوم است که گفتن اذان با صداى بلند و قرائت قرآن از موارد استثناست؛ چرا که در روایات متعددى بر بلند گفتن اذان تأکید شده است؛ از جمله در روایتى از امام صادق علیهالسلام نقل شده است که فرمودند: «اِذا اذنتَ فلا تُخفینَّ صوتَکَ فانَّ اللّهَ یأجُرکَ مدّ صوتَکَ فیه»؛[4] هنگامى که اذان مىگویى، صدایت را کوتاه مکن؛ چرا که خداوند به میزان بلند کردن صدا ـ و کشیدن آن ـ به تو پاداش مىدهد.
اما در قرائت قرآن کریم، علاوه بر رعایت میزان متعارف صدا، بهگونهاى که با خضوع و خشوع منافات نداشته باشد، باید حال دیگران را هم رعایت کرد تا مبادا قرائت قرآن با صداى بلند، مایه تشویش و یا حواسپرتى دیگران شود.
[1] . مجموعة ورّام، ج 1 ، ص 69 .
[3] . الخصال ، ج 2 ، ص 501 ـ 502 .
[4] . تهذیب الاحکام، ج 2 ، ص 58 ، ح 45 باب «الأذان و الأقامة».