روایات
اهلسنّت
1 . حدثنا اسماعیل بن عبداللّهالرقى
عن عبیداللّه بن عمروالرقى عن عبداللّه بن محمد بن عقیل عن الطفیل بن أبى بن کعب،
عن أبیه قال: کَانَ رَسُولُ اللّهِ صلىاللهعلیهوآله یُصَلِّى
اِلى جَذَعِ إِذْ کانَ المَسجِدُ عَریشا وَ کان یَخْطُبُ اِلى ذَلِکَ الجذع، فَقالَ
رَجلٌ مِنْ أصحابه: هل لَکَ أنْ نَجْعَلَ لَکَ شَیئا تقوم عَلَیْهِ یوم الجمعة حتى
یراک النّاسُ و تَسْمَعُهُمْ خَطبتُکَ؟ قال: نَعَمْ، فصنع لَهُ ثلاثُ درجاتٍ. فهى الّتى
أعلى المَنْبَرِ، فَلَمْ وَضَعَ المنبر و ضعوه فى موضعه الذى هو فیه، فلمّا أراد رسول
اللّه صلىاللهعلیهوآله أن یقوم الى المنبر مرَّ الى الجذع
الّذى کان یَخْطَبُ الیه فلمّا جاوز الجذع، خار حتى تَصَّدع و انشق، فنزل رسولُ اللّه
صلىاللهعلیهوآله لما سَمِعَ صوت الجذع فمسحه بیده
حتّى سکن ثُمَّ رَجَعَ الى المنبر، فکان إِذا صلّى، صَلّى الیه، فَلمّا هدم الْمَسجِدَ
و غیر، أَخَذَ ذلک الجذع أبى بن کعب و کان عِنْدَهُ فى بیته حَتّى بلى فأکلته الارضة
و عادَ رفاتا.
ابى بن کعب از پدرش نقل مىکند که
رسول خدا صلىاللهعلیهوآله هنگامى که مسجدش به شکل خیمه بود،
کنار ستونى از تنهى درخت خرما نماز مىگزارد و در کنار همان خطبه مىخواند. مردى از اصحاب گفت: آیا اجازه مىدهید. چیزى برایتان
بسازیم که در روز جمعه بر آن بایستید و مردم شما را ببینند و خطبهى شما به گوش آنها
برسد؟ حضرت فرمودند: آرى. آنگاه منبرى با سه پله براى پیامبر صلىاللهعلیهوآله ساختند
که پلهى سوم بالاترین حد آن بود، چون منبر ساخته شد، آن را در موضعى که اکنون در آن
قرار دارد گذاردند همینکه رسول خدا صلىاللهعلیهوآلهخواست
بالاى منبر برود از کنار آن تنه عبور کرد، با گذشتن حضرت، تنهى درخت چنان ناله کرد
که ترک برداشت و شکاف خورد. رسول خدا صلىاللهعلیهوآله هنگامى
که نالهى آن ستون را شنید از منبر پایین آمد و دستى بر آن کشید و سکوت برقرار شد،
سپس به سوى منبر بازگشت، از آن پس، پیامبر صلىاللهعلیهوآله کنار
آن ستون نماز مىخواند تا وقتى که مسجد خراب شد و تغییر پیدا کرد. در این هنگام ابىبن
کعب آن ستون چوبین را برداشت و با خود به منزل برد و در خانهاش بود تا اینکه پوسید
و موریانه آن را خورد و از میان رفت.
در منابع شیعى
سخنى از زمان ساخت و این که چگونه و چه کسى منبر پیامبر صلىاللهعلیهوآله را ساخت،
سخنى به میان نیامده است ولى آنچه مسلم است اینکه منبر در عصر رسول خدا صلىاللهعلیهوآله
ساخته شد و حضرت بر آن به ایراد سخن مىپرداخت. در روایات متعددى
از منابع شیعى به این امر اشاره شده است. در متون روایى اهلسنت هم در
اینکه چه کسى منبر پیامبر صلىاللهعلیهوآله را
ساخت اختلاف است.
. سنن ابنماجة، ج 1 ، ص 454 ، ح 1414 .
.
صعد رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله
المنبر ذات یوم الکافى، ج 4 ، ص 35
/ فصعد رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله
المنبر فحمداللّه و اثنى علیه... همان ، ج 2 ، ص 208 ، ح 463 و عنه صلىاللهعلیهوآله:
ما بین منبرى و بیتى روضَةٌ...، همان، ج 4 ، ص 553 .
. ر.ک: صحیح البخارى، ج 1 ، ص 116 و ج 3 ، ص 129 / سننالدارمى، ج 1 ، ص 17 و 18 .