1 . على بن ابراهیم عن أبیه عن حمّاد
عن حریز عن زرارة بن أعیَن قال: قلت لِأَبىجعفر علیهالسلام: ماتقول
فى النَّومِ فى المَساجد؟ فقال: لا بَأسَ بِهِ، الاَّ فِى الْمَسْجِدین: مَسْجِد النَّبِى
صلىاللهعلیهوآله وَالْمَسْجِدِ الْحَرامِ، قال:
و کانَ یأخُذُ بِیَدى فى بَعْضِ اللَّیْلِ فَیَنْتَحِى ناحِیَةً ثُمَّ یَجْلِسُ فَیَتَحَدَّثُ
فِىالْمَسْجِدِالْحَرَامِ فَرُبَّما نَامَ و نِمْتُ، فَقُلْتُ له فى ذلک، فقال: انَّما
یُکْرَهُ أَنْ یَنامَ فِى الْمَسْجِدِ الحَرامِالَّذى کانَ عَلى عَهْدِ رَسُولِ اللّه
صلىاللهعلیهوآله، فَأَمَّا النَّومُ فِى هَذا المَوْضِعِ
فَلَیْسَ بِهِ بَأسٌ.
زرارة بن اعین مىگوید از امام باقر
علیهالسلام در مورد خوابیدن در مساجد سؤال
کردم، امام علیهالسلام فرمود: اشکالى ندارد مگر در مسجدالنبى
صلىاللهعلیهوآله و مسجدالحرام؛ زراره اضافه مىکند:
حضرت در بعضى از شبها دست مرا مىگرفت و به قسمتى از مسجد مىرفتیم، سپس مىنشست و
سخن مىگفت و چه بسا مىخوابید و من هم مىخوابیدم. به حضرت عرض کردم که شما فرمودید:
در مسجدالحرام نخوابید؟ مىفرمود: خوابیدن در آن قسمت از مسجد که در عهد پیامبر ساخته
شده، مکروه است ولى در قسمتهایى که بعدا به مسجد اضافه شده است، اشکالى ندارد.
2 . على بن ابراهیم عن محمّد بن
عیسى عن یونس عن معاویة بن وهب قال: سألت أباعبداللّه علیهالسلامعنالنّوم
فى المسجِدِالحرام و مسجد الرّسول صلىاللهعلیهوآله؟ قال:
نَعَمْ، فَأَیْنَ ینامُ النّاسُ؟!
معاویة بن وهب مىگوید: از امام
صادق علیهالسلام در مورد خوابیدن در مسجدالحرام
و مسجدالنبى سؤال کردم؟ امام علیهالسلام در
جواب فرمود: بله، اگر در مسجد نخوابند پس مردم در کجا بخوابند!؟
3 . عبداللّه بن جعفر فى (قربالأسناد) عن محمد بن خالد الطیالسى، عن
اسماعیل بن عبدالخالق قال: سألت أباعبداللّه علیهالسلام عن
النّوم فى المسجد الحرام؟ قال: هَلْ بُدٌّ لِلنّاسِ أَنْ یَنَامُوا فِى الْمَسْجِدِ
الحرام لابأسَ به، قُلْتُ: الرِّیَحُ تَخْرُجُ مِنَ الانسان؟ قال: لا بأس.
اسماعیل بن عبدالخالق مىگوید از
امام صادق علیهالسلامدرباره خوابیدن در مسجدالحرام سؤال
کردم، امام علیهالسلامفرمود: اگر مردم ناچار هستند که
در مسجد بخوابند اشکالى ندارد، عرض کردم: در خواب باد معده از انسان خارج مىشود؟ فرمود:
اشکالى ندارد.
4 . عنه ایضا عن عبداللّه بن الحسن
عن جدّه على بن جعفر عن أخیه موسى بن جعفر علیهالسلامقال:
سألتُهُ عَنْ النَّومِ فى المسجِدِ الحرامِ؟ قال: لا بأسَ و سألتُه عنِ النوم فى مسجد
الرسولِ؟ قال: لایصلح.
على بن جعفر مىگوید: از برادرم
موسى بن جعفر علیهالسلام درباره خوابیدن در مسجدالحرام سؤال
کردم؟ فرمود: اشکالى ندارد. همچنین درباره خوابیدن در مسجدالنبى پیامبر صلىاللهعلیهوآله
سؤال کردم؟ فرمود: صلاح نیست در آنجا بخوابند.
5 . و عنه عن أبوالبخترى، عن جعفر
عن أبیه علیهماالسلام : أَنَّ الْمَساکِینَ کانُوا یَبِیُتُونَ
فِى الْمَسْجِدِ عَلَى عَهْدِ رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله (الحدیث).
ابوالبخترى از امام صادق و او از
پدر بزرگوارش نقل مىکند که: افراد بینوا و بىجا و مکان در زمان پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله، در
مسجد مىخوابیدند.
6 . جابر بن عبداللّه الأنصارى:
کُنَّا نَنَامُ فِى الْمَسْجِدِ وَ مَعَنَا عَلِىُّ علیهالسلام فَدَخَلَ
عَلَیْنا رَسُولُاللّه صلىاللهعلیهوآله فَقال: قُومُوا فَلا تَنامُوا
فِى الْمَسْجِدِ فَقُمْنا لِنَخْرِجُ فَقَالَ: أَمَّا أَنْتَ یا عَلِىُّ فَنُمْ فَقَدْ
أُذِنَ لکَ.
جابر بن عبداللّه الأنصارى مىگوید:
ما در مسجد مىخوابیدیم در حالى که على علیهالسلام نیز
با ما بود. رسول خدا صلىاللهعلیهوآله به مسجد آمد و فرمود: برخیزید و
در مسجد نخوابید، همگى برخواستیم تا خارج شویم که پیامبر صلىاللهعلیهوآله فرمود:
اى على، تو بمان و در مسجد بخواب که به تو این اجازه داده شده است.
7 . و قال علیهالسلام: مَنْ
نَامِ فِى الْمَسْجِدِ بِغَیرِ عُذْرِ ابْتَلاهُ بدَاءٍ لا زَوالَ لَهُ.
کسى که بدون عذر در مسجد بخوابد،
خداوند او را به دردى که دوا ندارد مبتلا مىنماید.
در کتب
اهل سنت: باب نوم الرجال فى المسجد
1 . و قال أبوقلابة عن أنس: قَدِمَ
رَهْطٌ مِنْ عُکْلِ عَلَى النَّبِىِّ صلىاللهعلیهوآله فَکانُوا
فِىالصُّفَّةِ.
انس مىگوید: گروهى از «عکل» نزد
پیامبر خدا صلىاللهعلیهوآله آمدند و در صفه ساکن شدند.
2 . حدثنا مسدد عن یحیى عن عبیداللّه
عن نافع قال: أَخَبَرَنِى عَبدُاللّهِ بنِ عُمَرِ أَنَّهُ کانَ یَنامُ وَ هُوَ
شابٌ أُعْزُب لا أَهْلَ لَهُ فِى مَسْجِد النَّبىِّ صلىاللهعلیهوآله.
نافع مىگوید: عبداللّه بن عمر
که جوان مجردى بود و کسى را نداشت به من خبر داد که در
مسجدالنبى صلىاللهعلیهوآله مىخوابد.
3 . حدثنا قتیبة بن سعید عن عبدالعزیز
بن أبىحازم عن أبىحازم عن سهل بن سعد قال: جَاءَ رَسُولُ اللّهِ صلىاللهعلیهوآله بَیْتَ
فاطِمَةَ علیهاالسلام فَلَمْ یَجِدْ عَلِیًّا فِى الْبَیْتِ.
أَیْنَ ابْنُ عَمِّکِ؟... فَقَالَ یا رَسُولَاللّه هُوَ فِى الْمَسْجِدِ رَاقِدٌ...
الحدیث.
سهل بن سعد مىگوید: پیامبر خدا
به خانه فاطمه علیهاالسلام آمد و امام على علیهالسلام را
ندید؟ پس پرسید: پسرعمویت کجاست؟ گفتند: اى رسول خدا او در مسجد خوابیده است.
4 . حدثنا اسحاق بن منصور عن عبداللّهبن
نمیر عن عبیداللّه بن عمر عن نافع عن ابنعمر قال: کُنّا نَنَامُ فِى الْمَسْجِد عَلَى
عَهْدِ رَسُولِاللّهِ صلىاللهعلیهوآله.
عبداللّه ابنعمر مىگوید ما در
زمان پیامبر (صدر اسلام) در مسجد مىخوابیدیم.
5 . حدثنا ابوبکر بن أبىشیبة عن
الحسن بن موسى عن شیبان بن عبدالرحمن، عن یحیى بن أبىکثیر عن أبىسلمة بن عبدالرحمن
عن یعیش بن قیس ابن طخفة حدثه عن أبیه و کان من أصحاب الصفة قال: قال لنا رسول اللّه
صلىاللهعلیهوآله... إِنْطَلِقُوا فَانْطَلَقْنا
الى بَیْتِ عائشة وَ أَکَلْنا وَ شَرَبْنا فَقالَ لَنا رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله إن
شِئتُم نُمْتُم هاهنا، و إن شِئْتُم إِنْطَلَقْتُم إِلى المسجد قال فقلنا: بل نَنَطَلِقُ
الى المسجد.
قیس از پدرش که از اصحاب صفّه بوده
است نقل مىکند که پیامبر خدا به ما فرمود: به همراه من آیید، ما نیز به همراه پیامبر
به خانه عائشه رفتیم و در آنجا خوردیم و نوشیدیم، پیامبر فرمود: اگر خواستید همینجا
بخوابید و اگر خواستید به مسجد بروید، ما در جواب گفتیم: به مسجد مىرویم.
6 . و روینا عن سعید بن المسیب انّه
سئل عن النّوم فى المسجد؟ فقال: فَأَین کان أَهْلُ الصفّة یَعْنِى ینامون فِیْهِ.
سعید بن مسیب مىگوید از خوابیدن
در مسجد سؤال شد؟ فرمود: پس اهل صفّه کجا بودند یعنى اینکه در آنجا مىخوابیدند.
عن اسماء أن أباذرالغفارى کان یَخْدِمُ
رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله فَإذا فَرَغَ مِن خِدْمته أوى الى
المسجد وَ کان هُوَ بَیْتَهُ یَضْطَجِعُ فیه فَدَخَلَ رسول اللّه صلىاللهعلیهوآله لَیْلَةً
فوجد أباذر مُنْجَدلاً فِى الْمَسْجِدِ فَنَکَبَهُ رسولاللّه صلىاللهعلیهوآلهبرجله
حَتّى استوى جالسا فقال له رسول للّه صلىاللهعلیهوآله: ألا
أراک نائما؟ قال أبوذر: یا رسول اللّه فَأین أَنامُ وَ هَلْلى بَیْتٌ غیره.
اسماء مىگوید: اباذر غفارى خادم
رسول خدا صلىاللهعلیهوآله بود، وقتى کار تمام مىشد به مسجد
پناه مىبرد و آنجا خانه او بود و در آنجا مىخوابید. رسول خدا صلىاللهعلیهوآله در
شبى وارد شدند و او رابا این حال در مسجد یافتند، پس با پا بر او زدند تا اینکه نشست
و فرمود: چرا تو را در خواب مىبینم؟ ابوذر فرمود: اى رسول خدا، پس من در کجا بخوابم
و آیا خانهاى غیر از مسجد دارم.
. الکافى، ج 3 ، ص 370 ، ح 11 / در تهذیب، ج 3 ، ص 258 ، ح 41 روایت شده است: سند شیخ طوسى به على
بن ابراهیم در صفحه 255 خواهد آمد. / وسائلالشیعة، ج 5 ، ص 219 ، ح 6378 / بحارالأنوار، ج 80 ، ص 358 .
. الکافى، ج 3 ، ص 369 ، ح 10 / تهذیب، ج 3 ، ص 258 ، ح 40 / وسائلالشیعة، ج 5 ، ص 219 ، ح 6377 .
. قربالاسناد، ص 60 / وسائلالشیعة، ج 5 ، ص 220 ، ح 6380 / بحارالأنوار، ج 96 ، ص 240 .
. قرب الاسناد، ص 120 / وسائلالشیعة، ج 5 ، ص 220 ، ح 6382 / بحارالأنوار، ج 80 ، ص 357 .
. قرب الاسناد، ص 69 / وسائلالشیعة، ج 5 ، ص 220 ، ح 6381 / بحارالأنوار، ج 16 ، ص 319 و ج 80 ، ص 357 .
. المناقب، ج 2 ، ص 194 / مستدرکالوسائل، ج 3 ، ص 373 ، ح 3812 / بحارالأنوار، ج 39 ، ص 30 .
. جامعالأخبار، ص 70 / مستدرکالوسائل، ج 3 ، ص 373 ، ح 3813 .
. صحیح البخارى، ج 1 ، ص 114 .
. همان / و
نظیر این روایت در: السنن النسائى، ج 2 ، ص 50 .
. همان / و نظیر این روایت در: سنن الترمذى، ج 1 ، ص 201 ، ص 320 .
. سنن ابنماجة، ج 1 ، ص 248 ، ح 751 . نظیر این روایت با تفاوت در سننالدارمى، ج 1 ، ص 325 نقل شده است.
. سنن ابنماجة، ج 1 ، ص 248 ، ح 752 .
. السنن الکبرى، ج 2 ، ص 446 .
. مجمعالزوائد، ج 2 ، ص 21 ـ 22 .