1 . وَ خَرَجَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فَاِذَا فِى الْمَسْجِدِ مَجْلِسَانِ، مَجْلِسٌ یَتَفَّقَهُونَ وَ مَجْلِسٌ یَدْعُونَ اللّه‏َ تَعَالَى وَ یَسْأَلُونَهُ فَقَالَ کِلاَ الَْمجْلِسَیْنِ اِلَى خَیْرٍ هَؤلاَءِ فَیَدْعُونَ اللّه‏َ وَ أَمَّا هَؤُلاَءِ فَیَتَعَلَّمُونَ وَ یُفَقِّهُونَ الْجَاهِلَ هَؤُلاَءِ أَفْضَلُ بِالتَّعْلِیمِ أُرْسِلْتُ ثُمَّ قَعَدَمَعَهُم.[1]

         رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهروزى بیرون آمدند و در مسجد دو مجلس را مشاهده کردند، یک مجلس مشغول تعلیم و یادگیرى بودند و یک مجلس خداى تعالى را مى‏خواندند و عبادت مى‏کردند. پس فرمود: هر دو مجلس عمل خیر انجام مى‏دهند، آنان خدا را مى‏خوانند و اینان دانش فرا مى‏گیرند و به دیگران مى‏آموزند. این گروه با فضیلت‏تر است. من به یاد دادن و تعلیم مبعوث شده‏ام، سپس با همان گروه نشستند.

          2 . عن النبى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: مَنْ غَدَا اِلَى الْمَسْجِدِ لاَ یُرِیْدُ اِلاَّ لِیَتَعَلَّمَ خَیْرا أَو لِیُعَلِّمَهُ کَانَ لَهُ أَجْرُ مُعْتَمِرٍ تَامَّ الْعُمْرَةِ وَ مَن رَاحِ اِلَى الْمَسْجِدِ لاَ یُرِیْدُ اِلاَّ لِیَتَعلَّمَ خَیْرا أَوْ لِیُعَلِّمَهُ فَلَهُ أَجْرُ حَاجٍّ تَامَ‏الْحِجَّةِ.[2]

         پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمودند: هر کس در بامدادان به مسجد برود و هدفى جز این نداشته باشد که کار خوبى را یاد بگیرد یا به دیگرى یاد بدهد اجر به جاى آورنده عمره کامل را دارد و کسى که در شب به مسجد برود و هدفى جز این نداشته باشد که کار خوبى را فرا بگیرد یا به دیگرى بیاموزد پاداش یک حج کامل را دارد.

          3 . وَ عَن صفوان بن عسال قال: أَتَیْتُ النَّبِىَّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله وَ هُوَ فِى الْمَسْجِدِ مُتَّکِىٌ عَلَى بُرْدٍ لَهُ أَحْمَرَ فَقُلْتُ لَهُ یَا رَسُولَ اللّه‏ِ: اِنِّى جئْتُ أَطْلُبُ الْعِلْمَ فَقَالَ: مَرْحَبا بِطَالِبِ‏الْعِلْمِ...  .[3]

         صفوان بن عسال مى‏گوید: نزد پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله که در مسجد بر متکاى قرمزى تکیه کرده بود، آمدم و به او گفتم: اى رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهمن آمدم تا علم فرا بگیرم! فرمود: آفرین بر جوینده علم.

          4 . و قال الصادق علیه‏السلام: مَا جَلَسَ قَوْمٌ فِى مَسْجِدٍ یَتْلُونَ کِتَابَ اللّه‏َ و یَتَدارَسُونَهُ بَیْنَهُمْ الاَّ نزلت علیهم السکینة و حَفَّتْهُمُ المَلاَئِکَةُ...  .[4]

         هیچ گروهى در مسجد جهت تلاوت کتاب خدا و درس و تعلیم آن در بین خود نشست، مگر اینکه آرامش قلبى آنان را فرا گرفت و ملائکه الهى آنان را در بر گرفتند.

          5 . و عن ابن‏عباس قال سمعت رَسُولَ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله یَقُولُ: مَا جَلَسَ قَوْمٌ فى بَیْتٍ من بُیُوتِ‏اللّه‏ِ یَدْرُسُونَ کِتَابَ اللّه‏ِ وَ یَتَعاطَوْنَهُ بَیْنَهُمْ اِلاَّ کَانُوا أَضْیَافَ‏اللّه‏ِ تَعَالَى وَ أَظَلَّت عَلَیْهِمُ المَلاَئِکَةُ بِأَجْنِحَتِهَا مَادَامُو فِیهِ...  .[5]

         هیچ گروهى در خانه‏اى از خانه‏هاى من [مساجد ]براى آموزش کتاب خدا و بحث درباره آن اجتماع نکردند مگر اینکه به مهمانى خداوند تعالى درآمدند و تا زمانى که در مباحثات علمى هستند ملائکه آنان را مورد حمایت و حفاظت خود قرار مى‏دهند.

روایات اهل‏ سنّت

          1 . حدثنا ابوبکر بن أبى‏شیبة، ثنا حاکم بن اسماعیل عن حمید بن صخر عن المقبرى، عن أبى‏هریرة قال: سَمِعْتُ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله یَقُولُ: مَن جَاءَ مَسْجِدِى هَذا، لَمْ یَأتِهِ اِلاَّ الْخَیْرِ یَتَعَلَّمَهُ أَو یُعَلِّمَهُ فَهُوَ بِمَنْزِلَةِ الُْمجَاهِدِ فِى سَبِیْلِ‏اللّه‏ِ وَ مَنْ جَاءَ لِغَیْرِ ذلِکَ فَهُوَ بِمَنْزِلَهِ‏الرَّجُلِ یَنْظُرُ اِلى مَتَاعِ غَیْرِهِ.[6]

         ابوهریره مى‏گوید: شنیدم رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله مى‏فرمود: هرکس به مسجد من آید و هدفى جز این نداشته باشد که خیرى را یاد بگیرد یا یاد بدهد او در حکم مجاهد در راه خداست و هر کس که براى غیر آن آید همانند مردى است که به کالاى شخص دیگر نظر دارد.

          لازم به ذکر است که روایات متعدد دیگرى در خصوص پرسش و پاسخ به سؤالات مذهبى و دینى، مناظرات و گفتگوى پیامبر و ائمه معصومین علیهم‏السلام با اصحاب و پیروان سایر ادیان و همچنین تعلیم و آموزش قرآن کریم و ادعیه در متون روایى شیعه و اهل‏سنت وارد شده است که ذکر و نقل همه آنها نیازمند تألیف مستقلى است. لذا به همین روایات بسنده کردیم.