نمایش صفحات

 

          1 . محمد بن على بن محبوب عن یعقوب بن یزید عن ابن أبى‏عمیر عن ابراهیم بن عبدالحمید عن سعدالاسکاف عن زیاد بن عیسى عن أبى‏الجارود عن الأصْبَغ عن على بن أبى‏طالب علیه‏السلام: قال: کان یقول: مَنِ اخْتَلَفَ اِلَى الْمَسْجِدِ أَصابَ اِحَدَى الَّثمَانِ: أَخا مُسْتَفادا فِى اللّه‏ِ أَو عِلْما مُسْتَطْرِفا، أَوْ آیَةً مُحْکَمَةً أَوْ سَمِعَ [یسمع] کَلِمةً تَدُلُّهُ علْى هُدىْ أَوْ رَحْمَةً مُنْتَظِرَةً، أَوْ کَلِمَةً تَرُّدُهُ عَنْ رَدًى أَوْ یَتْرُکُ ذَنْبا خَشْیَةً أَوْ حَیَاءً.[1]

         أمیرالمؤمنین علیه‏السلاممى‏فرمایند: انسانى که به مسجد رفت و آمد مى‏کند، یکى از امور هشت‏گانه نصیب او مى‏شود: برادرى ایمانى که در مسیر خداوند از او استفاده کند، علم و دانشى نو و تازه، فهم و درک آیه‏اى از آیات قرآن، شنیدن سخنى که او را به هدایت رهنمون باشد، رحمتى که انتظار آن را از جانب خداوند مى‏کشد، سخنى که او را از گمراهى و هلاکت باز دارد، ترک گناه به سبب روح خشیت و خداترسى یا به خاطر حیاء از برادران ایمانى.

          2 . محمد بن احمد بن یحیى عن ابراهیم بن هاشم عن النوفلى عن السکونى عن جعفر بن محمد عن أبیه قال: قال النبى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: مَنْ کَانَ الْقُرآنُ حَدِیثَهُ وَالْمَسْجِدُ بَیْتَهُ بَنَى اللّه‏ُ لَهُ بَیْتا فِى الْجَنَّةِ.[2]

         نبى مکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: هر کس قرآن سخن او و مسجد خانه او باشد، خداوند متعال برایش خانه‏اى در بهشت بنا مى‏کند.

          3 . الخلیل بن أحمد عن ابن منیع عن مصعب عن مالک عن أبى‏عبدالرحمن عن حفص بن عاصم عن أبى‏سعیدالخدرى أو عن أبى‏هریرة عن النبى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله قال: سَبْعَةٌ یُظِلُّهُمُ اللّه‏ُ فِى ظِلِّهِ یَوْمَ لاَظِلَّ اِلاَّ ظِلُّهُ: اِمَامٌ عَادِلٌ، وَ شَابٌّ نَشَأَ فِى عِبَادَةِ اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ وَ رَجُلٌ قَلْبُهُ مُتَعَلِّقٌ بِالْمَسْجِدِ اِذَا خَرَجَ مِنْهُ حَتَّى یَعُودَ اِلَیْهِ وَ رَجُلانِ کانا فِى طاعَةِ اللّه‏ِ عَزَّوجلَّ فاجْتمعا على ذلک و تفرَّقا و رَجُلٌ ذَکَرَ اللّه‏ خَالِیا فَفَاضَتْ عَیْنَاهُ وَ رَجُلٌ دَعَتْهُ امْرَأَةٌ ذَاتُ حَسَبٍ و جَمَالٍ فَقَالَ: اِنِّى أخَافُ اللّه‏َ وَ رَجُلٌ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فَأَخْفَاهَا حَتَّى لاَ تَعْلَمَ شِمَالُهُ مَا یَتَصَدَّقُ بِیَمِیْنِهِ.[3]

         پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمود: هفت گروه در فرداى قیامت در زیر سایه خداوند قرار مى‏گیرد. روزى که سایه‏اى جز سایه او نیست؛ پیشواى عادل، جوانى که جوانى‏اش را در عبادت خداوند صرف کند، مردى که قلب و دلش در گرو مسجد است هنگامى که از آن بیرون مى‏رود تا زمانى که برگردد، دو مردى که در اطاعت خدا همراه هم هستند (یکدیگر را کمک مى‏کند) و در سایر امور جداى از هم، مردى که وقتى نام خداوند برده مى‏شود اشک از چشمانش جارى مى‏شود، و مردى که زن زیبا و دل‏ربا او را به خود بخواند و او در جواب بگوید: من از خدایم مى‏ترسم. و مردى که مخفیانه صدقه مى‏دهد به حدى که دست چپ خود او نفهمد که دست راستش صدقه داده است.

          4 . و رُوىَ أَنَّ فِى التَّوْراةِ مَکْتُوبا: إِنَّ بُیُوتِى فِى الأَرْضِ الْمَساجِدُ، فَطُوبى لِعَبْدِ تَطَّهَرَ فِى بَیْتِهِ ثُمَّ زارَنِى فِى بَیْتِى، أَلا إِنَّ على المَزُورِ کَرامَةَ الزَّائِرِ أَلاَ بَشِّرِ الْمَشَّائینَ فى الظُّلُمَاتِ الى المساجِدِ بالنُّورِ السّاطِعِ یَوْمَ الْقِیامَةِ.[4]

         شیخ صدوق مى‏فرماید: روایت شده که در تورات نوشته شده است: خانه‏هاى من در زمین، مساجد هستند. پس خوش به حال بنده‏اى که در خانه‏اش تطهیر کند و سپس به زیارت من در خانه‏ام آید، آگاه باش! بر من است که زائر خود را تکریم کنم، کسانى را که در تاریکى شب به سوى مساجد گام برمى‏دارند به نورى درخشان در روز قیامت بشارت دهید.

          5 . الحسن بن محمد الدیلمى فى (الارشاد) عن على علیه‏السلام قال: الْجَلْسَةُ فِى الْجَامِعِ خَیْرٌ لِى مِنَ الْجَلْسَةِ فِى الْجَنَّةِ. لِأَنَّ الْجَنَّةَ فیها رِضِىَ نَفْسِىَ وَالْجامِعَ فِیهِ رِضِىَ رَبِّى.[5]

         امام على علیه‏السلاممى‏فرماید: نشستن در مسجد جامع براى من از نشستن در بهشت بهتر است، براى اینکه در نشستن در بهشت رضایت نفس من است و در نشستن در مسجد جامع رضایت پروردگار من.

          6 . القطب الراوندى فى لُبّ اللُّباب، عن النَّبِىِّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله قال: الْمَسَاجِدُ بُیُوتُ الْمُتَّقِینَ وَ مَنْ کَانَتِ الْمَسَاجِدُ بَیْتُهُ ضَمِنَ اللّه‏ُ لَهُ بِالرُّوحِ والرَّاحَةِ وَالْجَوازِ عَلَى الصِّرَاطِ.[6]

         پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهمى‏فرمایند: مساجد خانه‏هاى پرهیزکارانند و هر کس مسجد خانه او باشد خداوند آسایش روحى و جسمى و عبور او از پل صراط را تضمین کرده است.

          7 . و قالَ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اِذَا رَأَیْتُمُ الرَّجُلَ یَعْتَادُ الْمَسَاجِدَ فَاشْهَدُوا لَهُ بِالْأَیمانِ لِأَنَ‏اللّه‏َ یَقُولُ: انَّما یَعْمُر مساجداللّه‏ مَن آمَنَ باللّه‏ِ.[7]

         رسول گرامى اسلام صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمودند: هرگاه دیدید که مردى پیوسته به مسجدى مى‏رود، به ایمان او گواهى بدهید. خداوند متعال مى‏فرماید: تنها کسى که به خدا ایمان آورده است مساجد خدا را آباد مى‏کند.

          8 . حدثنا محمد بن موسى بن المتوکل عن على بن الحسین السعدآبادى عن احمد بن محمد بن خالد عن أبیهِ عن أبى‏قتادة القمى قال حدثنا عبداللّه‏ بن یحیى عن أبان الأحمر عن الصادق جعفر بن محمد علیه‏السلامقال: أَلْمُرُوَّةُ وَاللّه‏ِ أَن یَضَعَ الرَّجُلُ خِوَانَهُ بِفِنَاءِ دَارِهِ وَالْمُرُوَّةُ مُرُوَّتَانِ: مُرُوَّةٌ فِى الْحَضَرِ، وَ مُرُوَّةٌ فِى السَّفَرِ، فَأَمَّا الَّتِى فِى الْحَضَرِ؛ فَتِلاوَةُ الْقُرآنِ وَ لُزُومُ الْمَسَاجِدِ وَالْمَشْىُ مَعَ الْاِخْوَانِ فِى الْحَوَائِجِ وَالْاَنْعامِ عَلَى الْخَادمِ فَاِنَّهُ مِمَّا یَسُرُّ الصَّدِیقَ وَ یَکْبِتُ الْعَدُوَّ وَ أَمَا الَّتى فِى السَّفَرِ، فَکَثْرَةُ الزَّادِ وَ طِیبُهُ وَ بَذْلُهُ لِمَنْ کَانَ مَعَکَ وَ کِتَْمانَکَ عَلَى الْقَومِ سِرَّهُمْ بَعْدَ مُفَارَقتِکَ اِیَّاهُمْ وَ کَثْرَةُ الْمِزَاحِ فِى غَیْرِ مَا یُسْخِطُ اللّه‏َ عَزَّوَجَلَّ ثُمَّ قَالَ علیه‏السلام: وَالَّذِى بَعَثَ جَدِّى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله بِالْحَقِّ نَبِیّا اِنَّ اللّه‏َ عَزَوَجَلَّ لَیَرزُقُ الْعَبْدَ عَلَى قَدْرِ الْمُرُوَّةِ وَ اِنَّ الْمَعُونَةَ لَتَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ عَلَى قَدْرِ المَئُونَةِ وَ اِنَّ الصَّبْرَ لَیَنْزِلُ عَلَى قَدْرِ شِدَّةِ الْبَلاَءِ.[8]

         در این روایت امام صادق علیه‏السلاممى‏فرماید: به خدا سوگند مروت این است که آدمى سفره‏اش را در حیاط خانه‏اش بگستراند؛ مروت دو قسم است، مروت در خانه و وطن، و مروت در سفر و مسافرت‏ها؛ مروت در وطن، تلاوت قرآن و ارتباط پیوسته با مسجد و همراهى با برادران [دینى ]در نیازمندى‏ها و بخشش به خدمتکار است. این امور دوست را خوشحال و دشمن را خوار و ذلیل مى‏کند. اما مروت در سفر، فراوانى توشه و پاک بودن آن و بخشش آن به کسانى که همراه تو هستند و پوشاندن راز و اسرار همراهان پس از جدایى از آنها و شوخى بسیار در آنچه که موجب خشم عزووجل نشود. سپس فرمود: سوگند به کسى که جدم را به حق به پیامبرى برانگیخت، خداوند عزوجل بنده‏اش را به اندازه مروتش روزى دهد و کمک و امداد از آسمان به اندازه رنج و سختى فرو فرستاده شود و صبر به اندازه شدت بلا نازل گردد.

          9 . قال اخبرنى ابوجعفر محمد بن على بن الحسین عن محمد بن الحسن بن الولید عن محمد بن الحسن الصفار عن یعقوب بن یزید عن ابن ابى‏عمیر عن غیر واحد عن أبى‏عبداللّه‏ علیه‏السلام قَالَ: أَلْمُرُؤَّةُ مُرُوَّتَانِ: مُرُوَّةُ الْحَضَرِ وَ مُرُوَّةُ السَّفَرِ فَأَمَّا مُرُوَّةُ الْحَضَرِ فَتِلاَوَةُ الْقُرآنِ وَ حُضُورُالْمَسَاجِدِ وَ صُحْبَتُه أَهْلِ الْخَیْرِ وَالنَّظرُ فِى الْفِقْهِ وَ أَمَّا مُرُوَّةُ السَّفَرِ فَبَذْلُ الزَّادِ وَالْمِزَاحُ فِى غَیْرِ مَا یُسْخِطُ اللّه‏ُ وَ قِلَّةُ  الْخِلاَفِ عَلَى مَنْ تَصْحَبُهُ وَ تَرْکُ الرِّوَایَةِ عَلَیْهِمْ اِذَا أَنْتَ فَارَقْتَهُمْ.[9]

         امام صادق علیه‏السلام مى‏فرمایند: مروت بر دو نوع است: مروت در وطن و مروت در سفر، مروت در وطن تلاوت قرآن و حضور یافتن در مساجد و مصاحبت با نیکان و نگریستن در فقه [یادگیرى مسائل شرعى] است. و اما مروت در سفر؛ بخشیدن توشه و شوخى در غیر آنچه که موجب خشم خداوند مى‏شود و اختلاف نکردن با همراهان و دم فرو بستن از اسرارشان پس از جدایى است.

          10 . عن الحسن بن عَلىِّ: تَرْکُ الزِّنَا وَ کَنْسُ الْفِنَاءِ وَ غَسْلُ الأَناءِ مَجْلَبَةٌ لِلْغَنَاءِ وَ أقْوَى الْأَسْبَابِ الْجَالِبَةِ للِرِّزقِ اِقَامَةُ الصَّلاَةِ بِالتَّعْظِیمِْ وَالْخُشُوعِ وَ قِرَاءَةُ سُورَةِ الْوَاقِعَةِ خُصُوصا بالْلَّیْلِ وَ وَقْتِ الْعِشاءِ وَ سُوْرَة یس و تَبَارَکَ الَّذِى بِیَدِهِ الْمُلْکُ وَقْتَ الصُّبْحِ وَ حُضُورُ الْمَسْجِدِ قَبِلَ الْأَذَانِ...  .[10]

         از امام حسن علیه‏السلام روایت شده که فرمود: زنا نکردن، جارو کردن حیاط و شستن ظرف‏ها بى‏نیازى مى‏آورد و مهمترین موجبات کسب روزى عبارت‏اند از: اقامه نماز همراه با تعظیم و خشوع، خواندن سوره واقعه، به خصوص در شب و به هنگام عشاء، تلاوت سوره یس و ملک در بامدادان و حضور یافتن در مسجد قبل از اذان.

          11 . أخبرنى أبوعبداللّه‏ محمد بن محمد والمفید عن ابوالقاسم جعفر بن محمد (ابن‏قولویه) عن محمد بن عبداللّه‏ بن جعفر الحمیرى عن أبیه عن احمد بن أبى‏عبداللّه‏ البرقى عن شریف بن سابق عن أبى‏العباس الفضل بن عبدالملک عن أبى‏عبداللّه‏ جعفر بن محمد صلى‏الله‏علیه‏و‏آله عن آبائه علیهم‏السلام قال: قَالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: أَوَّلُ عُنْوَانُ صَحِیفَةُ الْمُؤمِنِ بَعْدَ مَوْتِهِ مَا یَقُولُ النَّاسُ فِیْهِ اِنْ خَیْرا فَخَیْرٌ وَ اِنْ شَرّا فَشَّرٌ وَ أَوَّلُ تُحْفَةِ الْمُؤمِن أَنْ یَغْفِرَلَهُ وَ لِمَنْ تَبَعَ جَنَازَتَهُ ثُمَّ قالَ: یَا فَضْلُ؛ لایأتِى الْمَسجِدَ مِنْ کُلِّ قَبِیْلَةٍ الاَّ وَافِدُهَا وَ مِنْ کُلِّ أَهْلِ بَیْتٍ اِلاّ نِجیْبُهَا، یَا فَضْل! اِنَّهُ لاَیَرْجِعُ صَاحِبُ الْمَسْجِدِ بِأَقَلَّ مِنْ احْدَى ثَلاثِ: اِمَّا دُعَاءٍیَدْعُوبِهِ یُدْخِلُهُ بِهِ الْجَنَّةَ وَ اِمَّا دُعَاءٍ یَدْعُوبِهِ لَیْصَرِفُ اللّه‏ُ بِهِ عَنْهُ بَلاَءَ الدُّنْیَا وَ اِمَّا أَخٍ یَسْتَفِیْدُهُ فِى اللّه‏ِ... .[11]

         امام صادق علیه‏السلام از پدرانش علیهم‏السلام نقل مى‏کند که رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمود: اولین عبارت‏نامه اعمال مؤمن بعد از مرگش آن چیزى است که مردم درباره‏اش مى‏گویند؛ اگر نیک بگویند، آن نیزنیک است و اگر بد بگویند آن نیز بد است؛ و اولین هدیه مومن این است که خداوند او و تشییع‏کنندگانش را مى‏بخشد، سپس فرمود، اى فضل! به مسجد نمى‏آید از هر قبیله‏اى مگر پیشى‏گیرندگانشان و از هر خاندانى مگر نجیبانشان. اى فضل، همنشین مسجد به کمتر از این
سه نعمت دست نمى‏یابد: دعایى بخواند و خداوند به سبب آن دعا او را وارد بهشت گرداند، خداوند به دعایش بلاى دنیا را از او دور کند و یا برادرى یابد که او را در راه خداى عزوجل سود رساند.

          12 . قَالَ عُثَْمانُ بْنُ مَظْعُونٍ لِلنَّبِىِّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فَاِنِّى قَدْ هَمَمْتُ بِالسِّیاحَةِ فَقَالَ: مَهْلاً یَا عُثَْمانُ فَاِنَّ السِّیَاحَةَ فِى أُمَّتِى لَزُومَ الْمَسَاجِدِ وَ انْتِظَارُ الصَّلاَةِ بَعْدَ الصَّلاةِ... .[12]

         عثمان بن مظعون به پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله عرض مى‏کند: من تصمیم به سیاحت گرفته‏ام. حضرت فرمود: آرام باش اى عثمان! سیاحت امت من در مسجد ماندن و انتظار نماز بعد از نماز کشیدن است.

          13 . محمدبن یحیى عن احمد بن محمد عن الحسین بن سعید و محمد بن خالد عن القاسم بن محمد عن حبیب الخثعمى قال: سَمِعْتُ أَبَاعَبْدِاللّه‏ علیه‏السلام یَقُولُ: عَلَیْکُمْ بِالْوَرَعِ وَالأجْتِهَادِ وَاشْهَدُوالْجَنَائِزَ وَالْمَرْضَى وَاحْضُرُوا مَعَ قَوْمِکُمْ مَسَاجِدَکُمْ وَ أَحِبُّو لِلنَّاسِ مَا تُحِبُّونَ لِأَنْفُسِکُمْ أَمَا یَسْتَحیِى‏الرَّجُلُ مِنْکُمْ أَن یَعْرِفَ جَارُهُ حَقَّهُ وَ لاَ یَعْرِفَ حَقَّ جَارِهِ.[13]

         از امام صادق علیه‏السلام شنیدم که مى‏فرمود: پرهیزکار باشید و براى تقوا تلاش کنید و در تشییع جنازه‏ها شرکت کنید و به عیادت بیماران بروید و با دوستان و اقوامتان در مسجد حاضر شوید و آنچه براى خود دوست دارید براى مردم نیز دوست بدارید. آیا کسى از شما خجالت نمى‏کشد که همسایه‏اش او را بشناسد، اما او حق همسایه‏اش را نشناسد.

          14 . عن أبى‏سعید الخدرى عن النبى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله قال: کُونُوا فِى الدُّنْیا أَضْیَافا وَ اتَّخِذُوا الْمَسَاجِدِ بُیُوتا وَ عَودِّوُا قُلُوبَکُم الرِّقَّةً وَ أَکْثِرُوا مِنَ التَفَکُّرِ وَالْبُکَاءِ مِنْ خَشْیَةِ اللّه‏ِ... .[14]

         پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمودند: در دنیا مهمان باشید، مساجد را خانه خود قرار دهید [روشن است که مقصود این نیست که از مساجد به عنوان محل مسکونى استفاده شود چون درسایر روایات مثل روایات خواب در مسجد از این عمل نهى شده است، بلکه مقصود این است که مسجدى باشید ]و قلب‏هایتان را مهربان گردانید و بر تفکّر و گریه از خشیت الهى بیفزایید.

          15 . دعوات الراوندى... قال النَّبِىُّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: خِصَالٌ سِتُّ مَا مِنْ مُسلم یَمُوتُ فِى وَاحِدَةٍ مِنْهُنَّ اِلاَّ کانَ ضَامِنا عَلَى اللّه‏ِ أَنْ یُدْخِلَهُ الْجَنَّةَ... و رَجُلٌ تَوَضَّأَ فَأَحْسَنَ الْوُضُوءِ ثُمَّ خَرَجَ اِلَى مَسْجِدٍ لِلصَّلاَةِ فَاِنْ مَاتَ فى وَجْهِهِ کَانَ ضَامِنا عَلَى اللّه‏ِ.[15]

         رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمودند: شش خصلت است که هر مسلمانى با یکى از آنها بمیرد، خداوند ضامن است او را وارد بهشت کند، از جمله مردى که نیکو وضو بگیرد و رهسپار مسجد شود و در همان حال بمیرد خداوند ضامن اوست.

          16 . سمرة بن جندب قال: قال رسول اللّه‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: مَن تَوَضَّأَ ثُمَّ خَرَجَ اِلَى الْمَسْجِدِ فَقَالَ حِیْنَ یَخْرُجُ مِنْ بَیْتِهِ «بِسْمِ اللّه‏ِ الَّذِى خَلَقَنِى فَهُوَ یَهْدِینِ» هَدَاهُ اللّه‏ُ اِلَى الصَّوَابِ مِنَ الأَیمَانِ...  .[16]

         رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: هرکس وضو بگیرد و به سوى مسجد خارج شود و در این حال بگوید: به نام خداوندى که مرا آفرید و اوست که مرا هدایت مى‏کند خداوند او را به محکم‏ترین و درست‏ترین ایمان هدایت فرماید.

          17 . اخبرنا محمد بن محمد عن أبوالطیب الحسین بن محمدالتمار عن احمد بن محمد عن العنزى عن على بن الصباح عن أبوالمنذر عن أبى‏صالح عن أبى‏هریرة قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: الْمَسَاجِدُ سُوقٌ مِنْ أَسْوَاقِ الْآخِرَةِ، قِرَاهَا الْمَغْفِرَةُ وَ تُحْفَتُهَا الْجَنَّةُ.[17]

         رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمودند: مساجد بازارى از بازارهاى آخرتند که بارشان مغفرت و آمرزش و هدیه‏شان بهشت است.

          18 . حدثنا محمد بن محمد بن عصام عن محمد بن یعقوب عن على بن محمد بن سلیمان عن اسماعیل بن ابراهیم عن جعفر بن محمد التمیمى عن الحسین بن علوان عن عمرو بن خالد عن زید بن على قال: سألت أبى سیدالعابدین علیه‏السلام ـ فى حدیث ـ وَالْمَسَاجِدُ بُیُوتُ اللّه‏ِ فَمَنْ سَعَى اِلَیْهَا فَقَدْ سَعَى اِلَى‏اللّه‏ِوَ قَصَدَ اِلَیْهِ...  .[18]

         زید بن على مى‏گوید: از پدرم امام سجاد علیه‏السلام سؤال کردم ـ در ادامه روایت‏ـ مى‏فرمایند: مساجد خانه‏هاى خدا هستند. هر کس به آنها بشتابد به سوى خدا رهسپار گشته است و او را قصد کرده است.

          19 . و من مواعظ المسیح علیه‏السلام فى الانجیل و غیره: وَیْلَکُمْ یا عَبِیدَ الدُّنْیا اتَّخِذُوا مَسَاجِدَ رَبَّکُمْ سُجُونا لِأَجْسَادِکُمْ وَاجْعَلُوا قُلُوبَکُمْ بُیُوتا لِلْتَّقْوَى وَ لا تَجْعَلُوا قُلُوبَکُمْ مَأوَىً للِشَّهَواتِ... .[19]

         از موعظه‏هاى حضرت مسیح علیه‏السلام که در انجیل و غیر آن نقل شده این است که فرمودند: واى بر شما! اى بندگان دنیا، مساجد پروردگارتان را زندان تن‏هایتان قرار دهید و قلب‏هایتان را خانه‏هاى تقوا و دل‏هایتان را کانون شهوات مسازید.

          20 . در قسمتى از ادعیه‏اى که ائمه علیه‏السلام در روز عید قربان مى‏خواندند آمده است:

          وَ لا تَحُلْ بَیْنِى وَ بَیْنَ الْمَسَاجِدِ الَّتِى یَذْکُرُ فِیها اسْمَکَ...  .[20]

         و میان من و مساجدى که در آنها نام تو برده مى‏شود جدایى میفکن.

 

روایات اهل‏ سنّت

          1 . حدثنا أبوبکر بن ابى‏شیبة و زهیر ابن‏حرب قالا حدثنا یزید بن هارون عن محمد بن مطرف عن زید بن اسلم عن عطاء بن یسار عن ابى‏هریرة عن النبى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: مَنْ غَدَا الَى الْمَسْجِدِ أورَاحَ أَعَدَّ اللّه‏ُ لَهُ فى الْجَنَّةِ نُزُلاً کُلَّما غَدا أَورَاحَ.[21]

         پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمودند: هر کس در روز یا شب به مسجد برود خداوند به همان اندازه که روز یا شب به مسجد رفته است، برایش در بهشت منزلگاه تهیه و آماده مى‏کند.

          2 . حدثنا الحسین بن اسحاق التسترى عن الحسین بن أبى‏السرى العسقلانى عن محمد بن شعیب عن یحیى بن الحارث عن القاسم عن أبى‏أمامة قال: قال رسولُ اللّه‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: الغُدُّو والرواحَ الَى الْمَساجِدِ مِن الْجِهادِ فى سَبیلِ اللّه‏ِ.[22]

         رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمودند: صبح و شام رفتن به مسجد نوعى از جهاد در راه خداست.           3 . حدثنا ابوبکر بن أبى‏شیبة عن شبابة عن ابن أبى‏ذئب عن المقبرى عن سعید بن یسار عن  أبى‏هریرة عن النبى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله قال: ما تُوطِّنَ رَجُلٌ مُسْلِمٌ الْمَساجِدَ للِصَّلاةِ وَالذِّکْرِ اِلاّ تبَشْبَشَ اللّه‏ُ لَهُ کما یَتَبَشْبَشُ أَهْلُ الغائِبِ بِغائِبهِمْ، اذا قَدِمَ عَلَیْهِم.[23]

         پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمود: هیچ مرد مسلمانى مسجد را براى نماز و ذکر خداوند قرار نداد مگر اینکه خداوند از این عمل او خوشحال شد، همان‏گونه که اگر مسافرى داشته باشید به هنگام بازگشت او خوشحال مى‏شوید.

          4 . حدثنا عبدالسلام بن عتیق عن أبومسهر عن اسماعیل بن عبداللّه‏ یعنى ابن‏سماعة عن‏الاوزاعى عن سلیمان بن حبیب عن أبى‏امامة الباهلى عن رسول اللّه‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله قال: ثَلاثَةٌ کُلُّهُمْ ضامِنُ عَلَى‏اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ: رَجُلٌ خَرَجَ غازِیا فى سَبِیْلِ اللّه‏ِ فَهُو ضَامِنٌ عَلَى‏اللّه‏ِ حَتَّى یَتَوَفاهُ فَیُدخِلُهُ الْجَنَّة أَو یَرُدُّهُ بما نالَ من أَجرٍ و غَنِیْمَةٍ و رَجُلٌ راحَ الى المسجد فهو ضامنٌ على اللّه‏ِ حَتّى یتوفاهُ فَیُدْخِلُهُ الْجنَّة أو یَرُدُّهُ بما نال مِنْ أجرٍ بما نال من أجرٍ و غَنِیْمَة وَ رَجُلٌ دَخَلَ بَیْتَهُ بِسَلامٍ فَهُو ضامِنٌ عَلَى اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ.[24]

         رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهمى‏فرماید سه فرد هستند که خداوند متعال ضامن و کفیل آنهاست؛ اول: مردى که براى جنگ و جهاد در راه خدا رفته است، خداوند ضامن است تا اینکه بمیرد[شهید شود ]پس او را داخل بهشت گرداند یا او را برگرداند به آنچه که از پاداش و غنیمت به دست آورده است. و دوم: مردى که به مسجد مى‏رود، خداوند ضامن است تا اینکه بمیرد و خداوند او را داخل بهشت کند یا از مسجد با پاداش و غنیمت برگردد و سوم: مردى که با سلام کردن وارد خانه‏اش شود.

 



[1] .  التهذیب، ج 3 ، ص 248 ـ 249 ، ح 1 . اسناد شیخ طوسى به محمد بن على بن محبوب در صفحه 71 ذکر شده است.
وسائل‏الشیعة، ج 5 ، ص 197 ، ح 6320 / مستدرک‏الوسائل، ج 3 ، ص 357 / بحارالأنوار، ج 80 ، ص 351 / شیخ در خصال از پدرش عن سعد عن یعقوب بن یزید ... نقل مى‏کند، الخصال، ج 2 ، ص 410 .      و در أمالى: عن محمد بن الحسن بن أحمد بن الولید عن محمد بن حسن الصفّار عن یعقوب بن یزید. ولى در ادامه سند زیاد بن عیسى و أبى‏الجارود را حذف مى‏کند، ص 389 ، ح 16 .      و در المحاسن: عن‏الحسن بن الحسین عن یزید بن هارون عن العلاء بن راشد، عن سعد بن طریف عن عمیرالمأمون رضیع الحسن بن على علیه‏السلام قال: أتیت الحسین بن على علیه‏السلام... المحاسن، ج 1 ، ص 48 ، ح 66 .      در قرب‏الأسناد: عن هارون بن مسلم عن مسعدة بن صدقه عن جعفر بن محمد، عن أبیه عن الحسن بن على علیه‏السلامنحوه. قرب‏الأسناد، ص 33 .

[2] .  التهذیب، ج 3 ، ص 255 ، ح 27 . اسناد شیخ به محمد بن احمد بن یحیى در صفحه 73 ذکر شده است / وسائل‏الشیعة، ج 5 ، ص 198 ، ح 6321 / بحارالأنوار، ج 80 ، ص 385 / و فى ثواب‏الأعمال: حدثنى حمزة بن محمدالعلوى عن على بن ابراهیم عن أبیه عن النوفلى... مثله، ص 27 .      و فى الأمالى الصدوق: جعفر بن على بن الحسن بن على بن عبداللّه‏ بن المغیرة الکوفى عن جدّه الحسن بن على عن جدّه عبداللّه‏ بن المغیرة عن اسماعیل بن مسلم السکونى... مثله، ص 501 .

 

[3] .  الخصال، ج 2 ، ص 342 ـ 343 ، ح 7 / نظیر این روایت ح 8 همین باب است: و عن المظفّر بن جعفرالعلوى عن جعفر بن محمد بن مسعود العیاشى عن أبیه عن الحسن بن اشکیب عن محمد بن على عن أبى‏جمیلة الأسدى عن أبى‏بکر الحضرمى عن سلمة بن کهیل رفعه عن ابن‏عباس قال: قال رسول اللّه‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله... الخصال، ص 243 ، ح 8 / وسائل‏الشیعة، ج 5 ، ص 199 ، ح 6323 / بحارالأنوار، ج 26 ، ص 261 و...  .

[4] .  من لایحضره‏الفقیه، ج 1 ، ص 239 ، ح 720 / و در ثواب‏الأعمال: محمد بن الحسن عن محمد بن الحسن الصفار عن محمد بن الحسین بن أبى‏الخطاب عن صفوان بن یحیى عن کلیب الصیداوى عن أبى‏عبداللّه‏ علیه‏السلامقال... نحوه. ص 26 ـ 27 / ودر علل الشرائع: أبى عن سعد بن عبداللّه‏ عن محمد بن الحسین... مثله. ج 2 ، ص 318 / وسائل‏الشیعة، ج 1 ، ص 381 ، ح 1007 / بحارالأنوار، ج 81 ، ص 6 .

[5] .  ارشاد القلوب، ج 2 ، ص 218 / بحار الأنوار، ج 80 ، ص 362 / وسائل الشیعة، ج 5 ، ص 199 ، ح 6325 / مستدرک‏الوسائل،
ج 3 ، ص 358 ، ح 3773 / عِدَّةُ الداعى، ص 208 .

[6] .  مستدرک‏الوسائل، ج 3 ، ص 362 ، ح 3786 .

[7] .  مستدرک‏الوسائل، ج 3 ، ص 362 ، ح 3786 / عوالى‏اللآلى، ج 2 ، ص 32 ، ح 79 / این روایت در کتب اهل‏سنت با این سند نقل شده است: حدثنا ابوکریب، عن رشدین بن سعد عن عمرو بن الحارث عن دراج عن ابى‏الهیثم عن أبى‏سعید عن رسول اللّه‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله ، سنن ابن ماجه، ج 1 ، ص 262 ، ح 802 / السنن‏الکبرى، ج 3 ، ص 66 / کنزالعمال، ج 7 ، ص 651 ، ح 20738 .

[8] .  الأمالى‏الصدوق، ص 551 ، ح 3 / بحارالأنوار، ج 73 ، ص 311 ، ح 1 و ج 76 ، ص 300 ، ح 9 / وسائل‏الشیعة،
ج 11 ، ص 433 ـ 432 ، ح 15184 / من لایحضره الفقیه، ج 2 ، ص 294 ، ح 2498 مرسل نقل مى‏کند در الأمالى‏الطوسى با این سند نقل شده است: اخبرنا الشیخ أبوعبداللّه‏ الحسین بن عبیداللّه‏ الغضائرى عن ابى‏محمد هارون بن موسى التلّعکبرى عن محمد بن همام عن على بن الحسین الهمدانى عن ابوعبداللّه‏ محمد بن خالدالبرقى عن أبى‏قتادة القمى.

[9] .  الأمالى‏المفید، ص 44 / مرحوم صدوق در معانى‏الأخبار با این سند نقل مى‏کند: حدثنى ابى عن سعد بن عبداللّه‏عن احمد بن محمد بن خالد عن الهیثم بن عبداللّه‏ النهدى عن أبیه عن أبى‏عبداللّه‏ علیه‏السلام، ص 258 / دعائم‏الاسلام،
ج 1 ، ص 346 ـ 347 / بحارالأنوار، ج 73 ، ص 314 ، ح 9 / وسائل‏الشیعة، ج 11 ، ص 436 ، ح 15195 .

[10] .  بحارالأنوار، ج 73 ، ص 319 ـ 318 .

[11] .  الأمالى‏الطوسى، ص 47 ـ 46 ، ح 57 / وسائل‏الشیعة، ج 5 ، ص 193 ، ح 6309 / بحارالأنوار، ج 75 ، ص 195 .

[12] .  مشکاه‏الأنوار، ص 262 / بحارالأنوار، ج 80 ، ص 382 ، ح 53 .

[13] .  الکافى، ج 2 ، ص 635 ، ح 3 / وسائل‏الشیعة، ج 12 ، ص 6 ، ح 15498 .

[14] .  اعلام‏الدین، ص 146 ، و ص 365 / کنزالفوائد، ج 1 ، ص 344 / بحارالأنوار، ج 80 ، ص 351 .

[15] .  بحارالأنوار، ج 78 ، ص 265 ، ح 23 .

[16] .  عده‏الداعى، ص 300 / أعلام‏الدین، ص 352 / بحارالأنوار، ج 81 ، ص 20 ، ح 6 .

[17] .  الأمالى‏الطوسى، ص 139 ، ح 226 / بحارالأنوار، ج 81 ، ص 4 ، ح 76 .

[18] .  علل‏الشرایع، ج 1 ، ص 132 / الأمالى‏الصدوق، ص 458 / در من لایحضره‏الفقیه به صورت مرسل نقل مى‏کند، ج 1 ، ص 198 ، ح 603 / بحارالأنوار، ج 3 ، ص 320 ، و ج 18 ، ص 348 .

[19] .  تحف‏العقول، ص 508 / بحارالأنوار، ج 14 ، ص 312 .

[20] .  الاقبال، ص 443 / بحارالأنوار، ج 88 ، ص 80 .

[21] .  صحیح مسلم، ج 2 ، ص 132 .

[22] .  المعجم‏الکبیر، ج 8 ، ص 177 ـ 178 / مسندالشامیین، ج 2 ، ص 40 ، ح 879 .

[23] .  سنن ابن ماجة، ج 1 ، ص 262 ، ح 800 / کنزالعمال، ج 7 ، ص 649 ، ح 20726 .

[24] .  سنن أبى‏داود، ج 1 ، ص 559 ، ح 2494 .