نمایش صفحات

در قرآن کعبه به عنوان اولین معبد مردمى معرفى شده است:

«اِنَّ اَوَّلَ بَیتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذى بِبَکَّةَ مُبارَکًاو هُدًى لِلعلَمین».[1]

«نخستین خانه‏اى که براى مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد همان است که در سرزمین مکّه است؛ که پر برکت و مایه هدایت جهانیان است».

مطابق روایات، سابقه کعبه به زمان حضرت آدم علیه السلام برمى ‏گردد.[2] بنابراین سابقه مسجد همان سابقه زندگى بشر در کره زمین است؛[3] اما در قرآن اولین کسى که به‏طور مشخص دست به بناى کعبه زده و آن را تجدید بنا نمود حضرت ابراهیم و فرزندش اسماعیل است که داستانش در آیه 127 سوره بقره و آیه 26 سوره حج آمده است. و با محوریت این بناى مقدس شهر مکه پدید آمد و به دنبال آن پس از قرن‏ها پیامبر خاتم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله و آیین اسلام و اُمّت بزرگ اسلام ظهور نموده است.



[1] . سوره آل‏عمران، آیه 96 .

[2] . مجمع البیان، ج 1 ـ 2 ، ص 389 ؛ الحج و العمرة فى الکتاب والسنة، ص 56 و 63 .

[3] . در روایات و کتب تفسیرى از کعبه به عنوان مسجد یاد شده است: از پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله نقل شده که فرمود: «اوّلُ مسجد وضع فى الارض الکعبة ثم بیت المقدس ...؛ اولین مسجدى که در زمین پدید آمد کعبه است و پس از آن بیت‏المقدس».  الحج و العمرة فى الکتاب و السنة، ص 56 ؛ مرحوم طبرسى در ذیل آیه 127 سوره بقره: «و اذ یرفع ابراهیم القواعد من البیت و اسماعیل ربّنا تقبّل منّا... ؛ و به یاد آورد هنگامى را که ابراهیم و اسماعیل پایه‏هاى خانه کعبه را بالا مى‏بردند؛ (و مى‏گفتند:) پروردگارا! از ما بپذیر». در تفسیر حمله «ربّنا تقبل منّا» مى‏گوید: این جمله دلیل براین است که حضرت ابراهیم و اسماعیل علیهماالسلام کعبه را به عنوان مسجد بنا کردند نه به عنوان مسکن (یا چیز دیگر)؛ چرا که در ازاى بناى آن، از خدا درخواست پاداش نمودند و درخواست پاداش در موردى است که طاعت (و عبادتى) انجام گیرد. مجمع البیان، ج 1 ـ 2 ، ص 389 و در ذیل آیه 36 سوره نور: «فى بیوت اذن اللّه‏ ان ترفع و یذکر فیها اسمه ...» آورده است که برخى گفته‏اند مقصود از «بیوت» در این آیه چهار مسجدى است که توسط (چند تن از) انبیا بنا شده: کعبه که توسط ابراهیم و اسماعیل علیهماالسلامبنا گردیده و ...  . مجمع البیان، ج 7 ـ 8 ، ص 227 .