گسترش مساجد مجازى، موجب دورى مردم از مساجد مىشود. زیرا یکى از رقباى مساجد، رسانهها اعم از تلویزیون، رادیو و... است، اینترنت خود به نحوى، رقیب مساجد است. بردن مساجد به فضاى وب، در کاهش استقبال از مساجد مؤثر است، زیرا نیازى را که مساجد بدان پاسخگو بودند، این بار به آسانى در اینترنت، قابل یافتن است. انجمن معابد شینتو که مرکز آن در پایتخت ژاپن بوده و بر حدود 80 هزار معبد در سراسر کشور نظارت دارد، در راستاى برخورد با معابد مجازى، در ماه ژوئیه اعلام کرد:
«هیچ یک ازخدایان شینتو در اینترنت وجود ندارند».[1]
همچنانکه یوشیا سنو، رئیس بخش تحقیقات انجمن شینتو معتقد است:
«خدایان شینتو در مکان و فضاى یک معبد جاى
گرفتهاند و در نتیجه زیارتکنندگان باید عملاً معبد را زیارت
کنند».[2]
این استدلالى است که در مسیحیت هم مخالفان کلیساى مجازى بر آن اصرار دارند. اگر مخالفان، اینترنت و رسانههاى دیجیتال را رقیب مساجد مىدانند، چرا بر حل این نزاع، طرحى نمىاندازند؟! آیا این تهدید را نباید به فرصت مبدل کرد؟ آیا موضع انفعالى در قبال این غول رسانهاى، که روز به روز در حال ربودن مخاطبان مسجد است، بسزاست؟! به نظر در نزاع دین و تکنولوژى، رویکرد حذف هر کدام، مناسب نیست بلکه مىتوان، با رویکرد تعامل، هم عرصه اینترنت را دینى کرد و هم دین را با ابزارى جدید عرضه نمود. اینترنت مىتواند در عرضه دین در عرصه دنیا، نقش آفرینى کند. و از سوى
دیگر، با حضور دادن دین در اینترنت، فضاى خالى دین را نیز پر کرد. به نظر،رها کردن این فضا، موجب مىشود محیط «زندگى دوم»[3] انسانى، تنها با تولیدات مستهجن و غیراخلاقى پر شود. همچنانکه گفتیم تنها کمتر از 5% محتواى وب، تولیدات دینى است،[4] حال چقدر از این، اسلامى و شیعى ناب
است، جاى تأمل دارد.
از مراکز پیشرو در فضاى مجازى، «آستان قدس رضوى» است که زیارت مجازى را هم فراهم آورده است. تردیدى نیست که زیارت مجازى، نه تنها تعداد زائران حرم را کاهش نداده بلکه در راستاى افزایش زائران بوده است. براى نمونه در سال جارى 536 هزار و 400 بازدید از وب سایت پخش زنده حرم رضوى به آدرس اینترنتى Razavi.tvانجام شده است. بیشتر بازدیدکنندگان این وب سایت از خارج کشور هستند.[5] افزون براینکه دلهاى عاشقى را که در آن لحظه، امکان حضور در حریم رضوى را ندارد، به میهمانى حرم ملکوتىاش فرا مىخواند و ایجاد چنین رابطهاى، در گسترش فضایل معنوى، بسیار مؤثر است. اینکه مریدى، به محض اراده، بتواند با مرادش ارتباط برقرار نماید. و اساسا اسلام ارتباط همیشگى را مىپسندد.نه بسان مسیحیت که هفتهاى یک روز براى اجراى مراسمى عبادى صرف به مدت یک ساعت،[6] کلیسا را به روى پیروان مىگشاید.
[1] . www.iritn.com/?action<show&type<news&id<12437
[3] . عدهاى از فضاى مجازى به زندگى دوّم (second life) تعبیر مىکنند.
[4] . جمشیدى، احمد، مقاله «اینترنت، قاره ششم»، ص 41 .
[5] . www.shia-news.com/ShowNews.asp?Code<87061718
[6] . فراهتى، عباسعلى، مسجد و تأثیرات علمى و اجتماعى آن در جامعه اسلامى، از آغاز تا پایان حکومت
اموى، ص 80 ، به نقل از مسیحیت و عهدین، صص22 و 23 .