به جز مساجدی که به عنوان متمایز ترین مساجد جهان در گزارش دیگر این پرونده مورد اشاره قرار گرفت؛ هستند مساجدی که دارای اهمیت معماری، تاریخی یا سیاسی هستند یا در برههای از زمان خبرساز بودهاند. این گزارش نگاهی دارد به این دسته از مساجد:
1 ـ مسجد لعل پاکستان
اجازه دهید از همین نزدیکی آغاز کنیم. کشور مسلمان نشین پاکستان مساجد بسیاری دارد که به مسجد فیصل این کشور هم در گزارش دیگری اشاره شد. با این حال، ماجرای مسجد لعل حال و هوای دیگری دارد. مسجد لعل در سال 1965 تاسیس شده و به دلیل دیوارهای سرخش چنین نام گرفته است. نام این مسجد زمانی بر سر زبان ها افتاد که سال 87، عده ای از شبه نظامیان شورشی در این مسجد پناه گرفتند و البته تعدادی از زنان و کودکان را هم به عنوان سپرانسانی خود قرار دادند. پس از چند روز مذاکره بی نتیجه ارتش پاکستان با دادن تلفات سنگین عبدالرشد غازی، رهبر شورشیان و تعدادی دیگر از آنان را به قتل رساند و به غائله پایان داد. تنش ها وقتی شروع شد که طلاب دینی مدرسه ای که نزدیک مسجد لعل است، برای اعمال قوانینی که آنان اسلامی می دانستند، سعی داشتند دولت را تحت فشار بگذارند. به این ترتیب، مسجدی که در گذشته هم روی نظامیان از جمله مجاهدین مبارز با شوروی را دیده بود این بار به روی نظامیان ارتش پاکستان گشوده شد.
2 ـ مسجدالاقصی
در همین منطقه خاورمیانه مسجد دیگری وجود دارد که حدود 60 سال است کانون تحولات و تنش های منطقه است. مجموعه کلی موسوم به مسجدالاقصی ـ که محلی مورد احترام برای ادیان ابراهیمی است ـ محلی بسیار قدیمی است به گونه ای که سابقه آن به پیش از میلاد مسیح برمی گردد. نقش آفرینی این مسجد در طول جنگ های صلیبی و بعد از آن در مناقشه خاورمیانه باعث شده همواره سایه نظامیان بالای سر آن باشد.
ذکر این نکته ضروری است که مسجد الاقصی بیشتر در تصاویر به صورت مسجدی با گنبد زردرنگ نمایش داده می شود در حالی که این بنا قبه الصخره است که بنا به برخی روایات، محلی مهم در جریان معراج پیامبر اکرم(ص) بوده است. مسجد الاقصی محلی است که گنبد طوسی رنگ دارد.
برخی معتقدند جاانداختن قبه الصخره در اذهان مسلمانان به این دلیل صورت می گیرد که اذهان عمومی از موضوع کاوش های مخرب زیر مسجد الاقصی منحرف شود. اهمیت مسجد الاقصی برای مسلمانان علاوه بر احترام ویژه آنان در این است که برای مدتی این مسجد قبله گاه نخست معتقدان به اسلام بوده است.
3 ـ مسجد اسلامی هامبورگ
اگر بخواهیم از خاورمیانه خارج شویم بد نیست به مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ اشاره کنیم. مرکزی که یکی از مهم ترین مراکز شیعیان در غرب است. گفته شده سال 1332 در هتل آتلانتیک هامبورگ جمعی از ایرانیان جمع شدند و به این نتیجه رسیدند که باید مسجدی برای خود در شهر هامبورگ داشته باشند.
با مساعدت آیت الله العظمی بروجردی، مرجع بزرگ شیعیان در آن هنگام زمینه مالی لازم برای ساخت این مرکز مهیا شد و فردی به نام محمد محقق لاهیجی به عنوان موسس مرکز و نخستین امام جماعت آن شناخته شد. با وجود این، مشکلات مالی فراوان باعث شد کار اتمام ساختمان مسجد تا سال 57 به طول بینجامد. امامان جماعت این مرکز همگی از سوی مراجع تقلید به این سمت منصوب می شوند. شهیر ترین امام جماعت این مسجد در طول تاریخ خود شهید دکتر آیت الله بهشتی بوده که خاطرات بسیاری از مدیریت مدبرانه او بر این مرکز اسلامی وجود دارد. سیدمحمد خاتمی، رئیس جمهور اسبق ایران هم در برهه ای به عنوان امام جماعت این مرکز منصوب شد. در حال حاضر دکتر رضا رمضانی، امام جماعت و رئیس مرکز اسلامی هامبورگ است.
4 ـ مسجد رم
تا از اروپا خارج نشدیم بد نیست نگاهی داشته باشیم به بزرگ ترین مسجدی که در این قاره ساخته شده است. مسجد رم که در سال 1995 کار ساخت آن به پایان رسید، 30 هزار مترمربع وسعت دارد و گفته می شود ظرفیت آن 12 هزار نمازگزار به صورت همزمان است. کار ساخت مسجد ظاهرا محصول مشترکی است از محمد حسن، شاهزاده افغانی و همسرش و نیز کمک مالی خانواده سلطنتی سعودی.
در غرب اروپا بزرگ ترین مسجد، مسجدی است که بتازگی در جنوب لندن افتتاح شده و ظرفیت آن به اندازه همین مسجد است. مهم ترین مسجد در کشور انگلستان، مسجد مرکزی لندن یا ریجنت پارک است.
5 ـ مرکز فرهنگی ـ اسلامی آرژانتین
اواخر دهه 70 که سفارت عربستان در بوئنوس آیرس، پایتخت آرژانتین افتتاح شد تصمیم دولت عربستان بر این بود تا برای معرفی اسلام و فرهنگ آن، مرکز اسلامی و مسجدی در این منطقه ایجاد کند. گفته می شود حدود 500 هزار تا یک میلیون نفر مسلمان در منطقه آمریکای لاتین زندگی می کنند. ساخت این مسجد به دستور ملک فهد، پادشاه وقت سعودی انجام شده و از این رو به نام این پادشاه سعودی گذارده شده است. ساخت مسجد سال 2000 میلادی به پایان رسیده و گفته می شود مسجد فهد ظرفیت 1500 نمازگزار را دارد.
6 ـ مرکز اسلامی واشنگتن
اما اگر از آمریکای جنوبی کمی بالاتر برویم و به ینگه دنیا برسیم با مسجد و مرکز بزرگ اسلامی واشنگتن روبه رو می شویم.
مسجدی که کار ساخت آن سال 1950 به اتمام رسید، ولی افتتاح رسمی آن در سال 1957 به دست رئیس جمهور وقت آمریکا یعنی آیزنهاور بود. جالب است بدانید فرش های این مسجد توسط حکومت وقت ایران تامین شده است. مرکز اسلامی واشنگتن مورد توجه دولت آمریکا بوده است به نوعی که جورج بوش، رئیس جمهور اسلام ستیز آمریکا هم سال 2001 از آن دیدن کرد.