◄ نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هرکس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را برطرف کند، و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون مسجد را هم نجس نکنند، و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
◄ اگر نتواند مسجد را تطهیر کند یا کمک لازم داشته باشد و پیدا نکند تطهیر مسجد بر او واجب نیست ولى باید به کسى که مى تواند تطهیر کند اطلاّع دهد.
◄ اگر جائى از مسجد نجس شود که تطهیر آن بدون کندن یا خراب کردن ممکن نیست باید آنجا را بکنند، یا اگر خرابى زیاد لازم نمى آید خراب نمایند. و پرکردن جائى که کنده اند و ساختن جائى که خراب کرده اند واجب نیست، بلى اگر آن کس که نجس کرده بکند یا خراب کند در صورت امکان باید پر کند و تعمیر نماید.
◄ اگر مسجدى را غصب کنند و به جاى آن خانه و مانند آن بسازند یا در طرح توسعه و تعریض کوچه و خیابانهاى شهر و روستا قسمتى از مسجد در کوچه و خیابان واقع شود بنابر احتیاط واجب تنجیس آن جایز نیست و تطهیر آن واجب است.
◄ جسد میت را پیش از غسل دادن در مسجد گذاشتن اگر موجب سرایت نجاست به مسجد یا مستلزم بى احترامى به مسجد نباشد مانعى ندارد ولى بهتر آن است که جنازه میّت را در مسجد نگذارند امّا بعد از غسل بى اشکال است.
◄ نجس کردن حرم پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) و حرم امامان (علیه السلام) حرام است، و اگر نجس شود چنانچه نجس ماندن آن بى احترامى باشد تطهیر آن واجب است، بلکه احتیاط مستحب آن است که اگر بى احترامى هم نباشد آن را تطهیر کنند.
◄ اگر حصیر یا فرش مسجد نجس شود، بنابر احتیاط واجب باید آن را آب بکشند.
◄ بردن عین نجاست مانند خون و بول در مسجد اگر بى احترامى به مسجد باشد حرام است و همچنین بردن چیزى که نجس شده (مانند لباس و کفش نجس) در صورتى که بى احترامى به مسجد باشد حرام است.
◄ اگر براى مراسم عزادارى و روضه خوانى و سوگوارى یا جشنهاى مذهبى و مانند آن مسجد را چادر بزنند و سیاهى بکوبند و اسباب چاى و غذا در مسجد ببرند در صورتى که این کارها به مسجد ضرر نرساند و مانع نماز خواندن نشود اشکال ندارد.
◄ بنابر احتیاط واجب نباید مسجد را به طلا زینت کنند و همچنین نباید بنابر احتیاط صورت چیزهائى که مثل انسان و حیوان روح دارد در مسجد نقش کنند، ولى نقّاشى چیزهائى که روح ندارد، مثل گل و بوته مکروه است.
◄ اگر مسجد خراب هم شود نمى توانند آن را بفروشند یا داخل ملک یا جادّه کنند.
◄ فروختن در و پنجره و چیزهاى دیگر مسجد حرام و اگر مسجد خراب شود، باید آنها را صرف تعمیر همان مسجد کنند، و چنانچه به درد آن مسجد نخورد، باید در مسجد دیگر مصرف شود، ولى اگر به درد مسجدهاى دیگر هم نخورد مى توانند آن را بفروشند و پول آن را اگر ممکن است صرف تعمیر همان مسجد وگرنه صرف تعمیر مسجد دیگر نمایند.
◄ ساختن مسجد و تعمیر مسجدى که نزدیک به خرابى مى باشد مستحب است و اگر مسجد طورى خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد مى توانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند بلکه مى توانند مسجدى را که خراب نشده براى احتیاج مردم خراب کنند و بزرگتر بسازند.
◄ تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است، و کسى که مى خواهد مسجد برود مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و فاخر و قیمتى بپوشد، و ته کفش خود را وارسى کند که نجاستى به آن نباشد، و موقع داخل شدن به مسجد مستحبّ است اوّل پاى راست و موقع بیرون آمدن اوّل پاى چپ را بگذارد و همچنین مستحب است از همه زودتر به مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.
◄ وقتى انسان وارد مسجد مى شود مستحب است دو رکعت نماز به قصد تحیّت و احترام مسجد بخواند و اگر نماز واجب یا مستحبّ دیگرى هم بخواند کافى است.
◄ خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهاى دنیا ومشغول صنعت شدن و خواندن شعرى که نصیحت و مانند آن نباشد مکروه است، و نیز مکروه است آب دهان و بینى و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد و گمشده اى را طلب کند و صداى خود را بلند کند ولى بلند کردن صدا براى اذان مانعى ندارد.
◄ راه دادن بچه و دیوانه به مسجد مکروه است ولى اگر آوردن بچه ها مزاحمتى ایجاد نکند و باعث علاقمندى آنان به نماز و مسجد شود مستحب است.
◄ کسى که سیر و پیاز و مانند اینها خورده و بوى دهانش مردم را آزار مى دهد مکروه است به مسجد برود.