◄ نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر کس بفهمد که نجس شده است باید فوراً نجاست آن را برطرف کند. و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند، و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.
◄ اگر نتواند مسجد را تطهیر نماید، یا کمک لازم داشته باشد و پیدا نکند، تطهیر مسجد بر او واجب نیست، ولى اگر بىاحترامى به مسجد باشد بنا بر احتیاط واجب، باید به کسى که مىتواند تطهیر کند اطلاع دهد.
◄ اگر جایى از مسجد نجس شود که تطهیر آن بدون کندن یا خراب کردن ممکن نیست باید آنجا را بکنند، یا اگر خرابى زیاد لازم نمىآید خراب نمایند، و هزینه پرکردن چاله و تعمیر خرابى بر کسى است که مسجد را نجس کرده است و بر اشخاصى که براى تطهیر مسجد جایى از آن را کندند، یا قسمتى از آن را خراب نمودند، پر کردن جایى که کندهاند، و ساختن جایى که خراب کردهاند واجب نیست. ولى اگر آن کس که نجس کرده بکند یا خراب کند در صورت امکان باید پرکند و تعمیر نماید.
◄ اگر مسجدى را غصب کنند و به جاى آن خانه و مانند آن بسازند، که دیگر به آن مسجد نگویند باز هم بنا بر احتیاط واجب نجس کردن آن حرام و تطهیر آن واجب است.
◄ نجس کردن حرم امامان علیهم السلام حرام است. و اگر یکى از آنها نجس شود، چنانچه نجس ماندن آن بىاحترامى باشد، تطهیر آن واجب است، بلکه احتیاط واجب آن است که اگر بىاحترامى هم نباشد آن را تطهیر کنند.
◄ اگر حصیر مسجد نجس شود، بنا بر احتیاط واجب باید آن را آب بکشند ولى چنانچه به واسطه آب کشیدن، خراب مىشود و بریدن جاى نجس بهتر است، باید آن را ببرند و اگر کسى که نجس کرده ببرد باید خودش اصلاح کند.
◄ بردن عین نجس مانند خون در مسجد اگر بىاحترامى به مسجد باشد حرام است، و همچنین بردن چیزى که نجس شده، در صورتى که بىاحترامى به مسجد باشد حرام است.
◄ اگر مسجد را براى روضهخوانى چادر بزنند و فرش کنند و سیاهى بکوبند و اسباب چاى در آن ببرند، در صورتى که این کارها به مسجد ضرر نرساند و مانع نماز خواندن نشود اشکال ندارد.
◄ بنا بر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند و همچنین نباید صورت چیزهایى که مثل انسان و حیوان روح دارد در مسجد نقش کنند. و نقاشى چیزهایى که روح ندارد، مثل گل و بوته مکروه است.
◄ اگر مسجد خراب هم شود نمىتوانند آن را بفروشند یا داخل ملک و جاده نمایند.
◄ فروختن در و پنجره و چیزهاى دیگر مسجد حرام است و اگر مسجد خراب شود، باید اینها را صرف تعمیر همان مسجد کنند. و چنانچه به درد آن مسجد نخورد، باید در مسجد دیگر مصرف شود، ولى اگر به درد مسجدهاى دیگر هم نخورد، مىتوانند آن را بفروشند و پول آن را اگر ممکن است صرف تعمیر همان مسجد و گر نه صرف تعمیر مسجد دیگر نمایند.
◄ ساختن مسجد و تعمیر مسجدى که نزدیک به خرابى مىباشد مستحب است و اگر مسجد طورى خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد، مىتوانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند بلکه مىتوانند مسجدى را که خراب نشده، براى احتیاج مردم خراب کنند و بزرگتر بسازند.
◄ تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است، و کسى که مىخواهد مسجد برود، مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و قیمتى بپوشد، و ته کفش خود را وارسى کند که نجاستى به آن نباشد، و موقع داخل شدن به مسجد، اول پاى راست و موقع بیرون آمدن، اول پاى چپ را بگذارد، و همچنین مستحب است از همه زودتر به مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.
◄ وقتى انسان وارد مسجد مىشود، مستحب است دو رکعت نماز به قصد تحیت و احترام مسجد بخواند، و اگر نماز واجب یا مستحب دیگرى هم بخواند کافى است.
◄ خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهاى دنیا و مشغول صنعت شدن و خواندن شعرى که نصیحت و مانند آن نباشد مکروه است. و نیز مکروه است آب دهان و بینى و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد و گمشده اى را طلب کند و صداى خود را بلند کند ولى بلند کردن صدا براى اذان مانعى ندارد.
◄ راه دادن بچه و دیوانه به مسجد مکروه است و کسى که پیاز و سیر و مانند اینها خورده که بوى دهانش مردم را اذیت می کند مکروه است به مسجد برود.