روزی که امام خمینی(ره) از سربازان در گهواره‌اش سخن می‌گفت، کسی فکرش را نمی‌کرد زمانی فرا برسد که این نوزادان قنداق پیچ شده، نبض تحولات کشور را در دست بگیرند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با تن و جان خود از نظام اسلامی‌شان دفاع کنند.

به گزارش فرهنگ نیوز ، روزی که امام خمینی(ره) از سربازان در گهواره‌اش سخن می‌گفت، کسی فکرش را نمی‌کرد زمانی فرا برسد که این نوزادان قنداق پیچ شده، نبض تحولات کشور را در دست بگیرند و حتی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با تن و جان خود از نظام اسلامی‌شان دفاع کنند. از ناآرامی‌های کردستان گرفته تا هشت سال جنگ تمام عیار و حوادث سخت و بزرگ دیگر.

اما این فرزندان انقلابی خمینی کبیر با چه دیدگاهی پرورش یافته بودند که حتی در فضای آلوده و مسموم ستمشاهی، همواره ندای حق‌طلبی و اطاعت از فرامین ولی فقیه سرلوحه امورشان قرار داش.ت؟

پاسخ این سؤال را شاید در این کلام امام خمینی(ره) بیابیم که فرمودند: مساجد سنگر هستند. اینها از مسجد می‌ترسند، من تکلیفم را باید ادا کنم به شما بگویم، شما دانشگاهی‌ها شما دانشجو‌ها، همه‌تان بروید مساجد را پر کنید سنگر هست اینجا، سنگرها را باید پر کرد.

«مساجد» و پرورش در محیط امنش یکی از دلایل حفظ اندیشه‌های اسلامی در جوانان و نوجوانان ایرانی بود که اغلب خانواده‌های مذهبی در دوران طاغوت به آن توجه شایانی داشتند. مروری بر زندگی تا شهادت بسیاری از رزمندگان و شهدای انقلاب به خوبی نشان می‌دهد که این جوانان تا چه میزان با محیط مساجد انس گرفته و آموزه‌های دینی، اجتماعی و حتی سیاسی که توسط روحانیون انقلابی به آنها منتقل می‌شد چون واکسنی در برابر امواج تبلیغات مسموم رژیم بیمه‌شان می‌کرد.

از جاویدان اثر حاج احمد متوسلیان گرفته که نقل می‌شود تقریباً عمده دوران نوجوانی‌اش را در کلاس‌های قرآن مساجد شرکت می‌کرد. یا شهید حاج محمدابراهیم همت که بر اثر انس و الفتش با مساجد، بخشی از دوران مبارزاتش علیه رژیم طاغوت را از تریبون مساجد پی می‌گرفت. شهدایی چون محمد بروجردی، کاوه، چراغی، دستواره و... هر کدام نمونه‌هایی از جوانان مسجدی بودند که مسیر مبارزه را از همین سنگر شروع کرده و در دوران جوانی و بالندگی‌شان تمام قد در خدمت نظام اسلامی و آرمان‌هایش قرار گرفتند.

 اما علاوه بر کادرسازی در مساجد، کاربرد واژه سنگر در تعریف این اماکن مقدس که امام خمینی(ره) در کلامشان به آن اشاره کرده‌اند، حاکی از واقعیاتی است که همواره در تاریخ نظام اسلامی نمونه‌های عینی و مصداقی آن دیده می‌شود. به عنوان نمونه مبدأ اغلب راهپیمایی‌ها علیه رژیم طاغوت از مساجد صورت می‌گرفت. اماکنی که از پیش، مبارزان را در دل خود پرورش داده و اکنون و در هنگامه ورود به میدان عمل، چون سنگری در این میدان رزم می‌درخشیدند و پایگاه انقلابیون قرار می‌گرفتند.

در زیر به نمونه‌هایی از مساجد شهیر و روحانیون نام آشنای این مساجد در مسیر مبارزه با رژیم طاغوت اشاره می‌کنیم:

مسجد هدایت: این مسجد در تاریخ مبارزاتی خود، سال‌هایی را به خاطر می‌آورد که ملت ایران در جهت احقاق حقشان در ملی کردن صنعت نفت به پاخاسته بود. اهمیت این مسجد به دلیل امام جماعت نام آشنای آن، یعنی مرحوم آیت‌الله طالقانی بود که این مسجد را از یک تکیه ساده به چنان جایگاه شایسته‌ای رساند. مسجد هدایت تا زمان پیروزی انقلاب همچنان وجهه مبارزاتی خود را حفظ کرد.

مسجد قبا: برنامه‌ریزی‌های منسجمی که شهید مفتح در مسجد قبا ترتیب داده بود، باعث شد که این مکان به عنوان مهم‌ترین مرکز حضور توده‌های انقلابی مبدل شود. چنانچه همین برنامه‌ریزی‌ها زمینه‌های اولین راهپیمایی گسترده و علنی مردم علیه رژیم شاه در عید ‌فطر سال 57 را محقق ساخت.

مسجد الجواد: به عنوان اولین مسجد مدرن ایران در یکی از شلوغ‌ترین میادین پایتخت قرار دارد که خصوصیاتی از این دست باعث شده از ابتدای تأسیس خود به سال 1342 تا کنون، اهمیت‌های خاص خود را داشته باشد. اما نه ساختمان مدرن مسجد با معماری عالی مهندس ابراهیمی و نه مکان سوق الجیشی آن که وجود چهره سرشناسی چون آیت‌الله مطهری باعث شد تا نام مسجد الجواد برای ایادی رژیم پهلوی، مساوی با احساس خطری باشد که چندی بعد تمامی دودمان این رژیم را به تباهی کشاند.

مسجد آذربایجانی‌ها: این مسجد در دوران انقلاب از پایگاه‌های مهم روشنگری مردم به شمار می‌آمد. حضور آذری زبانان که عموماً مردمی مذهبی هستند، باعث شده بود این مسجد به خصوص در ایام عزاداری محرم، مملو از جمعیتی شود که چون زلزله‌ای ارکان سلطنت رژیم پهلوی را به لرزه می‌انداختند.

مسجد سید عزیزالله: این مسجد نیز که از بناهای تاریخی عصر قاجاری و در نزدیکی بازار چهارسوق قرار دارد، به دلیلی نزدیکی‌اش به کاخ گلستان و همین طور قرار داشتن در کنار قطب اقتصادی بازار، از دیرباز در مرکز فعالیت‌های سیاسی مربوط به بازار قرار داشت. در دوران انقلاب نیز این مسجد تقریباً همزمان با شروع مبارزات امام خمینی(ره) در سال 42 مبارزه را آغاز کرده و تا پیرزوی انقلاب ادامه داد.

مساجد پس از پیروزی انقلاب

پس از پیروزی انقلاب نیز مرکزیت مساجد در پاسداری از انقلاب نوپای اسلامی پابرجا ماند. شروع ناآرامی‌های مناطق مرزی تنها چند روز پس از برقراری نظام اسلامی آغازی بر سلسله درگیری‌هایی بود که گنبد و سیستان و خوزستان و کردستان را در برگرفت و کمی بعد نیز با هجوم رسمی ارتش بعث، به جنگ تحمیلی متصل شد. بر همین اساس مساجد در جذب و اعزام رزمندگان به جبهه‌های جنگ فعال شدند. هرچند این تنها کارکرد مساجد در دفاع مقدس نبود و از جمع‌آوری کمک‌های مردمی گرفته تا پشتیبانی جدی از جبهه‌ها نقش‌هایی بود که خانه‌های خدا در دوران جنگ برعهده داشتند.

کمی دورتر از شهرها و در مناطق مرزی، مساجد به واقع سنگرهایی بودند که تمام قد در برابر متجاوزان ایستادگی کردند. مسجد جامع خرمشهر در دوران مقاومت 34 روزه آن چنان پایداری و مقاومتی نشان داد که تقریباً می‌توان گفت با سقوط خطوط دفاعی آن بود که خرمشهر سقوط کرد. آن طور که شهید آوینی گفت: مسجد جامع همه خرمشهر بود.

کمی بالاتر و در جبهه سوسنگرد نیز هنگامی که برای بار سوم این مسجد به محاصره دشمن درآمد، مسجد جامع این شهر تا جایی ایستادگی کرد که نیروهای شهید چمران و یگان‌هایی از ارتش به کمک مدافعان شتافتند و سوسنگرد از خطر سقوط قطعی رهایی یافت. در جبهه‌های شمال غرب نیز مسجدی چون مسجد امام حسن عسکری(ع) ارومیه پشتیبانی عظیمی از جبهه‌های شمال غرب انجام داد.

گذشته از آنکه مساجد چه در ایام پیروزی انقلاب و چه در دوران سخت جنگ همواره نقشی محوری در مبارزات مردم ایران داشتند، پس از جنگ نیز همواره این اماکن مقدس به وظیفه طبیعی حراست از انقلاب در کنار نقش‌ها و کارکردهای خود ادامه داد. البته در دوران سازندگی و بعدها اصطلاحات، با پیش کشیدن اماکن دیگری چون فرهنگسراها سعی شد از حضور جوانان در مساجد کاسته شود، لیکن حوادثی چون فتنه 88 و مقابله جوانان انقلابی با این فتنه از سنگر مساجد، باز به دشمنان نشان داده شد که خانه‌های خدا همواره پشتیبان نظام اسلامی باقی خواهند ماند.

هرچند باید این کلام مقام معظم رهبری را همواره در نظر داشته باشیم که فرمودند: شعائر اسلامى و مساجد و نمازهاى جمعه و عزاداری‌ها، از جمله عواملى است که در پیروزى انقلاب و تداوم آن، نقش تعیین‏کننده‌اى داشته است.

ملت‌هاى مسلمان اکنون در همه جاى عالم با بهره‏گیرى از تجربه‏ ملت ایران، به مساجد و شعائر دینى اهتمام خاصى نشان مى‏دهند. نهضت فلسطین و بسى نهضت‌هاى دیگر، امروزه از مساجد و نمازهاى جمعه و جماعت، نیرو و توان مى‏گیرد. سزاوار است که ملت عزیز ایران، نقش این شعائر را همواره به یاد داشته باشد.